Z dniem 1 stycznia 2016 roku weszła w życie nowelizacja przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, znosząca niekonstytucyjny przepis wyrażony w art. 20 ust. 3, który określał sposób ustalania wysokości przychodów podatników ze źródeł nieujawnionych lub nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach. Usunięcie wadliwego przepisu niewątpliwie stanowi dobrą wiadomość dla podatników, jednak osoby, które na podstawie niekonstytucyjnego prawa zapłaciły podatek, powinny bezzwłocznie podjąć odpowiednie działania w celu uniknięcia negatywnych konsekwencji nowelizacji. Ze względu na poczynione zmiany legislacyjne, bezpieczny termin na wznowienie postępowań dających szanse na odzyskanie zapłaconego podatku oraz uchylenie niekorzystnych decyzji uległ bowiem skróceniu do 31 stycznia 2016 roku.

Sprawa dotyczy wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 29 lipca 2014 r., sygn. akt P 49/13 i P 57/13 w którym Trybunał uznał o art. 20 ust. 3 ustawy o PIT za niekonstytucyjny, ale odroczył utratę jego mocy obowiązywania o 18 miesięcy. Trybunał dopuścił wznowienie postępowań w sprawach dotyczących nieujawnionych dochodów na postawie tego przepisu zakończonych prawomocnym orzeczeniem sądu lub ostateczną decyzją administracyjną dopiero z upływem terminu odroczenia, jeżeli ustawodawca wcześniej nie zmieni lub nie uchyli tego przepisu. Nowe przepisy pojawiły się właśnie od 1 stycznia 2016 r., zatem miesięczny termin na wznowienie rozpoczął już swój bieg.

Jak złożyć wniosek ?

Podatnicy chcący odzyskać nienależnie uiszczony fiskusowi podatek mają więc niewiele czasu na podjęcie odpowiednich działań. Aby doprowadzić do wznowienia postępowania podatkowego, osoby będące stroną w sprawie (tj. podatnik, płatnik, inkasent lub ich następca prawny, a także osoba trzecia zobowiązana do zapłaty podatku, która z uwagi na swój interes prawny żąda czynności organu podatkowego, do której czynność organu podatkowego się odnosi lub której interesu prawnego działanie organu podatkowego dotyczy) muszą złożyć odpowiedni wniosek do organu podatkowego, który wydał decyzję w ostatniej instancji (art. 244 Ordynacji podatkowej). Wniosek powinien zawierać co najmniej treść żądania, wskazanie osoby, od której pochodzi, oraz jej adres (miejsca zamieszkania lub zwykłego pobytu, siedziby albo miejsca prowadzenia działalności) lub adres do doręczeń w kraju, identyfikator podatkowy, a w przypadku nierezydentów – numer i serię paszportu lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość, lub inny numer identyfikacyjny, o ile nie posiadają identyfikatora podatkowego (art. 168 § 2 Ordynacji podatkowej). Można go złożyć pisemnie, ustnie do protokołu, a także za pomocą środków komunikacji elektronicznej lub przez elektroniczną skrzynkę podawczą (art. 168 ust. 1 Ordynacji podatkowej). Warto pamiętać jednak, iż wniosek o wznowienie postępowania złożony w formie dokumentu elektronicznego powinien spełniać warunki określone w art. 168 § 3a Ordynacji podatkowej, w tym powinien zostać opatrzony bezpiecznym podpisem elektronicznym. Podatnikom chcącym złożyć wniosek w tradycyjnej formie papierowej należy przypomnieć również o możliwości przekazania organowi wniosku za pośrednictwem poczty – w takim wypadku podatnik powinien skorzystać z usług Poczty Polskiej (nie należy wysyłać wniosku przez kuriera czy też inne podmioty świadczące usługi pocztowe!) przesyłając dokument listem poleconym. Wysłanie wniosku za pośrednictwem Poczty Polskiej przed 31 stycznia skutkować będzie bowiem zachowaniem terminu, potwierdzenie nadania listu poleconego będzie stanowić natomiast dowód spełnienia przez podatnika wymogu wyrażonego w art. 241 § 1 pkt 2 Ordynacji podatkowej, w przypadku ewentualnego zagubienia przesyłki.

Wznowienie przed sądem administracyjnym

Na marginesie warto zauważyć również, iż w nieco lepszej sytuacji pozostają podatnicy, którzy na podstawie przedmiotowego wyroku Trybunału chcą zaskarżyć prawomocny wyrok Sądu Administracyjnego. Zgodnie bowiem z treścią art. 272 § 2 p.p.s.a., mają oni trzy miesiące od momentu wejścia w życie wyroku Trybunału na złożenie skargi o wznowienie postępowania. Skargę złożyć należy do sądu, który ostatnio orzekał w sprawie (art. 275 p.p.s.a.). Powinna ona zawierać, prócz podstawowych danych przedstawionych w art. 46 p.p.s.a., także oznaczenie zaskarżonego orzeczenia, podstawę wznowienia i jej uzasadnienie, okoliczności stwierdzające zachowanie terminu do wniesienia skargi oraz żądanie o uchylenie lub zmianę zaskarżonego orzeczenia (art. 279 p.p.s.a.)

Odzyskanie podatku trudniejsze niż po poprzednim wyroku TK ale wciąż możliwe

Odzyskać zapłacony podatek będzie jednak znacznie trudniej niż po wyroku 18 lipca 2013 r., gdy Trybunał rozpatrywał ten sam przepis, lecz w brzmieniu obowiązującym w latach 1998–2006 (sygn. akt SK 18/09) i również uznał jego niekonstytucyjność. W poprzednim przypadku po wznowieniu organy niemalże od razu uchylały decyzję i dokonywały zwrotu podatku nawet z odsetkami. Aktualnie z uwagi na nieprecyzyjność przepisów oraz treść drugiego wyroku TK pojawiają się różne poglądy nawet takie, że po nowelizacji przepisów ustawy o PIT nie będzie możliwości wznowienia. Z pewnością natomiast po wznowieniu organy nie będą działać automatycznie. Trzeba będzie udowodnić czy w jednostkowej sprawie rzeczywiście mamy do czynienia ze stanem faktycznym i wszystkimi elementami stanu prawnego, które odpowiadają orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego oraz doprowadziły do orzeczenia o niekonstytucyjności przepisu. Podatnicy którzy zapłacili już podatek na podstawie takich decyzji nie mają jednak wiele do stracenia i praktycznie niczym nie ryzykują a szanse na odzyskanie zapłaconego 75 % podatku są realne.

MISP przygotował specjalną ofertę współpracy dla podatników zainteresowanych pomocą przy wznowieniu i prowadzeniu postępowań. Zainteresowanych prosimy o kontakt pod adresem j.wloch@misp-modzelewski.pl.