W dniu 19.12.2018r. wydany został wyrok TSUE w sprawie dotyczącej opodatkowania zaliczek w turystyce. Trybunał nie tylko przesądził o konieczności opodatkowania zaliczek w momencie ich otrzymania, ale także zaaprobował forsowaną przez organy podatkowe koncepcję tzw. „marży prognozowanej”, pozwalającej na określenie podstawy opodatkowania zaliczki w oparciu o zasady szczególnego systemu opodatkowania usług turystyki. Korzystna linia interpretacyjna krajowej judykatury, zakładająca brak konieczności opodatkowania zaliczek w momencie ich otrzymania, nie ochroni już polskich biur podróży.
W roku 2017 Naczelny Sąd Administracyjny skierował do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej pytanie prejudycjalnego dotyczące obowiązku rozliczania VAT od zaliczek otrzymywanych przez organizatorów turystycznych na poczet przyszłych usług turystycznych. Sprawa zawisła przed sądem krajowym dotyczyła krakowskiego biura podróży Skarpa Travel sp. z o. o., które podjęło spór z organem podatkowym odnośnie ustalenia właściwego momentu opodatkowania zaliczek według szczególnej procedury przewidzianej dla usług turystyki. Zdaniem biura, zaliczka wraz z całą ceną uzyskaną z tytułu świadczenia powinna zostać opodatkowania po realizacji usługi turystyki, kiedy to podatnik jest w stanie ustalić rzeczywistą kwotę marży, będącej podstawą opodatkowania w ramach szczególnej procedury. Organ stał natomiast na stanowisku odmiennym, wskazując na konieczność opodatkowania zaliczki w momencie jej otrzymania – w oparciu o przyjętą przez podatnika wysokość kosztów, które w jego ocenie zostaną poniesione w przyszłości w związku z realizacją usługi, oraz wartość tzw. „marży prognozowanej”.
Rzecznik Generalny, M. Bobek, swoją opinię w sprawie przedstawił 5 września 2018r. Jej treść jednoznacznie wskazywała, iż w regulacji szczególnej procedury istnieje luka prawna – usunięcie tej luki, zdaniem Rzecznika, powinno zostać dokonane poprzez celowościową wykładnię przepisów. Rzecznik na gruncie swojej opinii stanął na stanowisku, w myśl którego ze wszystkich możliwych rozwiązań problemu opodatkowania zaliczek w turystyce, propozycja Szefa KAS wydaje się być najbardziej rozsądna i najmniej uciążliwa – stanowisko to zachowuje bowiem rozsądną równowagę między odnośnymi interesami krajowych organów.
W dniu 19.12.2018r. wydany został wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w opisywanej sprawie. W swoim rozstrzygnięciu Trybunał uznał, iż przepisy szczególne dot. opodatkowania usług turystyki jednoznacznie wskazują zakres wyłączenia stosowania reguł ogólnych w jego ramach – wszystkie zasady ogólne nie wyłączone w ramach specjalnej procedury znajdują więc zastosowanie, w tym zasada opodatkowania zaliczek w momencie ich otrzymania.
Trybunał przychylił się też do stanowiska prezentowanego przez Szefa KAS oraz Rzecznika Generalnego, dopuszczając możliwość stosowania tzw. „marży prognozowanej” w sytuacji, gdy nie wszystkie koszty związane z usługą zostały przez biuro poniesione w momencie otrzymania zaliczki. TSUE zaznaczył jednak, iż „przewidywane koszty muszą być związane z konkretną usługą turystyczną, na poczet której została pobrana zaliczka przez biuro podróży, jako że marża zysku i podstawa opodatkowania podlegają ustaleniu w odniesieniu do każdej pojedynczej usługi wykonanej przez biuro podróży”.
Wyrok Trybunału potwierdza forsowaną przez krajowe organy podatkowe linię interpretacyjną, wskazującą na konieczność ustalania „marż prognozowanych” od zaliczek. Jego treść niewątpliwie przyczyni się do zmiany korzystnych dla podatników stanowisk judykatury w tym zakresie – sądy często przyjmowały bowiem, iż biura podróży nie muszą opodatkowywać zaliczek wpłacanych przez klientów na poczet usług turystyki objętych VAT-marżą.
Wyrok TSUE niewątpliwie przyniesie również skutki dalej idące. Jednoznaczna odpowiedź Trybunału rozjaśni wiele niewiadomych w rozliczeniach podatkowych biur podróży, co samo w sobie stanowi pewną wartość dodaną. Orzeczenie będzie musiało spotkać się również z jednoznaczną reakcją Ministerstwa Finansów – wprowadzenie w życie zaleceń Trybunału w polskich realiach prawnych wymagać będzie nowelizacji przepisów ustawy o VAT dotyczących szczególnego systemu VAT-marża. Nie bez znaczenia pozostają tutaj bowiem poglądy prezentowane przez przedstawicieli judykatury, w myśl których oparcie rozliczeń podatkowych biur podróży na niewynikającej wprost z przepisów koncepcji „marży prognozowanej” stanowi niedopuszczalną modyfikację ustawowych zasad ustalania podstawy opodatkowania, co z kolei narusza konstytucyjną regułę ustawowej określoności zobowiązania podatkowego.