Naczelny Sąd Administracyjny w swoim wyroku z dnia 7.02.2019r. uchylił korzystny dla touroperatorów wyrok WSA w Warszawie, jasno wskazując tym samym jak należy rozumieć oraz stosować przepisy dotyczące opodatkowania zaliczek pobieranych na poczet usług turystyki. Jest to finał sporu organów podatkowych i przedsiębiorców turystycznych, który musiał zostać rozstrzygnięty przez Trybunał Sprawiedliwości.
W lipcu 2017 wpłynęło do TSUE pytanie prejudycjalne Naczelnego Sądu Administracyjnego dotyczące kwestii opodatkowania VAT zaliczek pobieranych na poczet usług turystyki. Wątpliwości NSA budziła m.in. możliwość naliczania podatku od zaliczek przy zastosowaniu koncepcji tzw. „marży prognozowanej” (tj. przyjmując jako podstawę opodatkowania marżę obliczoną w oparciu o uzyskaną zaliczkę oraz koszty wycieczki, które biuro planuje ponieść). TSUE rozstrzygnął tą kwestię ostatecznie w wyroku z dnia 19.12.2018r. (sygn. C-422/17), gdzie przychylił się do stanowiska organów podatkowych, wskazując, że w świetle przepisów Dyrektywy VAT można w rozliczeniach biur podróży stosować marżę prognozowaną, gdy nie wszystkie koszty wycieczki zostały przez nie poniesione w chwili otrzymania zaliczki – „przewidywane koszty muszą być związane z konkretną usługą turystyczną, na poczet której została pobrana zaliczka przez biuro podróży, jako że marża zysku i podstawa opodatkowania podlegają ustaleniu w odniesieniu do każdej pojedynczej usługi wykonanej przez biuro podróży”.
Sprawa rozstrzygnięta przez NSA w przywoływanym na wstępnie wyroku miała natomiast swój początek w roku 2015, kiedy to Spółka zajmująca się realizacją usług turystyki złożyła wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej w sprawie powstania obowiązku podatkowego w VAT od „zaliczek turystycznych”. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 28 kwietnia 2015 r. nr IPPP2/4512-76/15-2/IŻ uznał, że obowiązek podatkowy po stronie Spółki powstaje już w momencie zapłaty zaliczki, nie zaś, jak twierdziła Spółka, dopiero w momencie wykonania usługi opodatkowanej w procedurze VAT marża. Następnie sprawa trafiła przed WSA w Warszawie, który w wyroku z dnia 19.10.2016 (sygn. III SA/Wa 2451/15) uchylił interpretację indywidualną, uwzględniając skargę Spółki. Zaakcentował on w swoim wyroku konieczność literalnej wykładni przepisów procedury VAT-marża dla usług turystyki, zwracając uwagę na cechę „faktyczności” kosztów poniesionych na nabycie towarów i usług dla bezpośredniej korzyści turysty, które to koszty wyłącznie pomniejszyć mogą wartość marży stanowiącej podstawę opodatkowania VAT w ramach procedury. Sąd podkreślił także, że przepisy szczególne, regulujące kwestie powstania obowiązku podatkowego w procedurze VAT marża dla usług turystyki, obowiązywały jedynie do końca 2013r., jednakże, mając na względnie treść art. 19a ust. 8 ustawy o VAT, należało przyjąć, że nie można nakładać na podatnika obowiązku obiektywnie nie do spełnienia – za taki natomiast uznał WSA obowiązek wyliczania marży prognozowanej, która wymusza konieczność późniejszej korekty wysokości zobowiązania i przeczy zasadzie określoności zobowiązania podatkowego.
Ostatecznie sprawa trafiła do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Przed rozpatrzeniem sprawy przez Sąd wydany został natomiast grudniowy wyrok TSUE, co bezpośrednio przełożyło się na uchylenie przez Sąd kasacyjny wyroku Sądu I instancji. Naczelny Sąd Administracyjny w motywach ustnych wyroku powołał się wyłącznie na orzeczenie Trybunału, wskazując, iż w jego świetle skarga kasacyjna Organu podatkowego miała uzasadnione podstawy.
Rozpatrywany wyrok jest pierwszym orzeczeniem stosującym w praktyce zalecenia grudniowego wyroku TSUE. Wskazuje on jednoznacznie, iż biura podróży powinny uwzględniać konieczność uiszczania podatku także od otrzymywanych zaliczek, mimo że proponowany przez organy podatkowe sposób ich opodatkowania do niedawna mógł wydawać się kontrowersyjny.
Wyrok NSA z dnia 7.02.2019r., sygn. I FSK 158/17