Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w nieprawomocnym wyroku o sygnaturze I SA/Wr 58/19 orzekł, iż w przypadku produktów oferowanych w sieciach fast-food, czynności te stanowią dostawę towarów w związku, z czym powinny być opodatkowane stawką 5% VAT.
Spór pomiędzy przedsiębiorcami, a organami podatkowymi rozpoczął się w 2016 roku, kiedy to Ministerstwo Finansów wydało interpretację ogólną stwierdzającą, że czynności polegające na sprzedaży żywności oraz napojów stanowią usługę restauracyjną opodatkowaną według stawki 8%. Interpretacja ta zmieniła dotychczasowe postępowanie organów podatkowych, które we wcześniejszych interpretacjach indywidualnych przyznawały prawo do korzystania z 5-procentowej stawki.
Co ciekawe sprawa, w której wypowiedział się Wojewódzki Sąd Administracyjny dotyczyła zobowiązania podatkowego za okres styczeń-kwiecień oraz czerwiec 2016 r., podczas gdy stosowna interpretacja ogólna została wydana dopiero 24 czerwca 2016 r.
W niniejszej sprawie skład orzekający uznał, iż najpierw należy dokonać jednoznacznej klasyfikacji czynności wykonywanych przez podatnika, jako dostawy towarów lub świadczenia usług, a następnie zastosować odpowiednią stawkę podatku do wykonywanych czynności. Aby tego dokonać sąd uznał, iż konieczne jest sięgnięcie po orzecznictwo TSUE, do którego nie odniosły się organy podatkowe wydając swoje decyzje, skupiając się głównie na tym, iż ustawodawca posłużył się w tym celu klasyfikacją statystyczną.
Sąd przy tym nie podzielił stanowiska Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 kwietnia 2018 r., sygn. I FSK 1853/17, w którym uznano za nieprawidłowe stanowisko sądu pierwszej instancji, iż w pierwszej kolejności należy rozstrzygnąć czy w rozumieniu przepisów prawa podatkowego czynność jest świadczeniem usług czy dostawą towarów, następnie zaś dopiero, jeżeli przepisy powołują się na symbole statystyczne, uzasadnionym będzie sięgnięcie do klasyfikacji. Zdaniem NSA takie stanowisko pomija brzmienie art. 98 ust. 2 i 3 dyrektywy 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej w związku, z czym uchylono zaskarżony wyrok i oddalono skargę w podobnej sprawie dot. stosowania stawki 5% VAT.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w uzasadnieniu stwierdził, iż w tym przypadku organ statystyczny, nierozumiejący systemu VAT, który został powołany nie do celów podatkowych, lecz statystycznych, nie powinien tym samym przesądzać kwestii zastosowania właściwej stawki zwłaszcza, że organ ten wydając swoją opinię nie opiera się na wypracowanym już orzecznictwie TSUE w zakresie systemu opodatkowania VAT.
W przypadku oferowanych usług przez sieci typu fast-food dokonujących sprzedaży na rzecz klientów wewnątrz punktów sprzedaży, wewnątrz galerii handlowych w wyznaczonej strefie tzw. „food court” oraz sprzedaży dokonywanej z okienek zewnętrznych punktów sprzedaży, z przeznaczeniem do spożycia poza restauracją, tzw. „drive in” lub „walk through” sąd stwierdził, iż „przeważającym elementem tych transakcji w ich całościowym ujęciu jest dostawa gotowych dań lub artykułów żywnościowych do spożycia na miejscu”. Kwestia udostępniania stolików i krzeseł ograniczonej liczbie klientów w celu konsumpcji ma zdaniem sądu charakter wyłącznie dodatkowy i drugorzędny, natomiast konsumpcja w miejscach oferowanej sprzedaży nie stanowi zasadniczej cechy transakcji w związku, z czym nie może determinować jej charakteru. W oparciu o orzecznictwo TSUE sędziowie uznali, iż trudno uznać takie usługi za restauracyjne tak jak twierdził organ podatkowy, ponieważ to sprzedaż produktów „ma walor przewyższający nad innymi usługami”, przez co powinno się klasyfikować takie świadczenie, jako dostawę towarów.
Następnie wskazując właściwą stawkę podatku VAT, jaką należy zastosować, sąd wskazał ponadto, że cechy charakterystyczne dla sieci oferujących produkty z segmentu fast-food, czyli między innymi pakowanie produktów w papierowe, kartonowe lub plastikowe pudełka brak możliwości przygotowania dań na indywidualne zamówienie klienta, brak doradztwa w zakresie wyboru produktu przez pracownika w rodzaju kelnera przesądza, iż wskazanych usług nie powinno się kwalifikować zdaniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, nie jako usługi związane z wyżywieniem w stosunku, do których obowiązuje stawka 8% VAT lecz jako dostawę gotowych posiłków i dań opodatkowanych według 5% stawki.
Sąd stwierdził również, że polski ustawodawca dokonał nieprawidłowej implementacji dyrektywy unijnej, ponieważ użyty w ustawie termin „Usługi związane z wyżywieniem” ma szersze znaczenie niż termin „Usługi restauracyjne”, przez co wyszedł poza granice swobody uznania. W wyniku takiego działania ustawodawca stworzył zakres definicji „Usług restauracyjnych” w oparciu o działalność konkretnych podmiotów a nie w oparciu o przedmiot podatku. Skład orzeczniczy podkreślił również, że taka błędna implementacja nie może być wykorzystywana przez organy podatkowe przeciw podatnikom.
Również w przypadku oparcia się o opinie organu statycznego sąd wskazał, iż takie opinie nie są wiążące ani dla organów podatkowych ani dla podatników, gdyż nie są mają mocy prawnej, lecz stanowią dowód w postępowaniu podatkowym podlegający swobodnej ocenie organu podatkowego.
Ostatecznie sąd postanowił uchylić decyzje wydane przez organy podatkowe w pierwszej i drugiej instancji ze względu na błędną implementacje przepisów dyrektywy 112 do polskiej ustawy o VAT, fakt, iż interpretacja ogólna wydana w imieniu Ministra Finansów powinna być oparta na orzecznictwie TSUE, z którego wynika, że wskazane czynności opodatkowane są 5% stawką VAT oraz powołując na zasady wywodzone Konstytucji RP.
Co prawda wyrok wydany przez Wojewódzki Sąd Administracyjny jest nieprawomocny jednak daje nadzieję, że w przypadku, gdy sprawa stanie się przedmiotem rozstrzygnięcia Naczelnego Sądu Administracyjnego sąd utrzyma w mocy wyrok WSA, bądź ze względu na pojawiające się odmienne orzecznictwo w tym zakresie postanowi o wniesieniu pytania prejudycjalnego przed Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w celu ostatecznego rozstrzygnięcia sporu.