Projekt przewiduje zmiany w ustawie o podatku od towarów i usług (dalej, jako ustawa o VAT) oraz w ustawie kodeks karny skarbowy. Celem zmian jest implementowanie przepisów dyrektywy Rady (UE) 2018/1910 w zakresie harmonizacji oraz uproszczenia przepisów w systemie podatku od wartości dodanej dotyczących opodatkowania handlu między państwami członkowskimi. Kolejnym jest przyjęcie rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) 2018/1912 w zakresie niektórych zwolnień związanych z transakcjami wewnątrzwspólnotowymi.

Wskazane wyżej akty prawne określane są potocznie mianem pakietu „Quick Fixes”, których celem jest szybkie naprawa regulacji prawnych w zakresie transakcji transgranicznych utrudniających prowadzenie działalności gospodarczej w handlu unijnym. Rozwiązania te powinny mieć charakter tymczasowy do czasu wprowadzenia definitywnego systemu opodatkowania transakcji wewnątrzwspólnotowych, którego ustanowienie przewiduje się na 2022 rok.

Znowelizowane przepisy mają za cel usprawnić, ujednolicić oraz uszczelnić system podatku VAT w czterech obszarach. Głównym celem jest uproszczenie oraz zharmonizowanie zasad korzystania z magazynów typu call-of stock (wcześniej określanymi przepisach ustawy o VAT, jako magazyny konsygnacyjne) w handlu transgranicznym.

Zmiany wprowadzające procedurę dotyczącą magazynów call-off stock

Wprowadzenie w dyrektywie przepisów dotyczących magazynów typu call-of stock związane jest z wcześniejszym brakiem jednolitych regulacji w tym zakresie. Przepisy dyrektywy nie zawierały bezpośrednio takiego rozwiązania, jednak wprowadzenie ich było możliwe na podstawie interpretacji poszczególnych regulacji zawartych w dyrektywie. Efektem było całkowicie odmienne podeście państw członkowskich dotyczących stosowania tego rozwiązania. Przykładowo, Polska posiadała uregulowania w tym zakresie – w postaci magazynów konsygnacyjnych wprowadzonych 1 grudnia 2008 roku, natomiast niektóre państwa np. Niemcy nie przewidywały szczególnego uproszczenia przepisów w tym względzie. Skutkiem braku jednolitych rozwiązań w tej kwestii była niepewność w z zakresie przepisów prawa obowiązujących w danym państwie członkowskim oraz potencjalne dodatkowe koszty, jakie musieli ponosić przedsiębiorcy prowadzący swoją działalność transgranicznie.

W ramach nowelizacji ustawy, przepisy dotyczące dotychczasowych magazynów konsygnacyjnych zostaną uchylone. W ich miejsce zostaną wprowadzone 2 nowe rozdziały regulujące procedury magazynów typu call-off stock znajdujących się na terenie Polski oraz znajdujących się na terytorium innych państw członkowskich UE. Zmiana nazewnictwa z dotychczasowych magazynów konsygnacyjnych ma na celu dostosowanie nazewnictwa do przepisów unijnych. Celem wprowadzanych przepisów jest uniknięcie przez podatnika VAT przemieszczającego własne towary do tego typu magazynów położonych w Polsce obowiązku rejestracji do celów VAT w Polsce oraz rozliczenia wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów.

Dotychczas cechą charakterystyczną dla magazynów konsygnacyjnych było to, że towary w nich składowane nie były przeznaczone dla znanego nabywcy. W przypadku magazynów call-off stock towary mają być przeznaczone dla z góry określonego odbiorcy.

Procedura magazynu typu call-off stock znajdującego się na terytorium kraju

Zgodnie z proponowanymi przepisami przemieszczenia towarów w procedurze magazynu typu call-off stock nie będzie uznawana za wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów. Aby procedura miała zastosowanie konieczne będzie spełnienie łącznie czterech warunków.

Pierwszym warunkiem jest, aby towary były wysyłane lub transportowane przez podatnika podatku od wartości dodanej (tj. czynnego podatnika VAT z państwa UE – „dostawcy”) lub na jego rzecz z terytorium państw UE na terytorium Polski w celu ich dostawy na późniejszym etapie i po ich przybyciu, uprawnionemu do nabycia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, zgodnie z wcześniejszym porozumieniem.

Zgodnie z kolejnym warunkiem „dostawca”, który wysyła lub transportuje towary nie miał siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terenie Polski.

Następnie nabywca musi być zarejestrowany, jako podatnik VAT UE, natomiast jego nazwa lub imię i nazwisko oraz NIP z kodem PL były znane dostawcy w momencie rozpoczęcia wysyłki lub transportu.

Czwartym warunkiem jest, aby dostawca wysyłający lub transportujący towary rejestrował przemieszczenie towarów w ewidencji oraz podawał je w informacji odpowiadającej informacji podsumowującej.

Spełnienie powyższych warunków spowoduje, że przemieszczenie towarów w tej procedurze spowoduje będzie uznane za WNT u nabywcy, w momencie przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel na nabywcę z tym, że przeniesienie musi nastąpić w terminie 12 miesięcy od dnia przybycia towarów do magazynu w procedurze magazynu.

Ustawodawca dopuszczać będzie możliwość zastąpienia nabywcy przez innego podatnika po spełnieniu przez niego analogicznych warunków. Nastąpi również skrócenie terminu, ponieważ obecnie towary mogły być umieszczone i przechowywane w magazynie konsygnacyjnym bez konieczności rejestracji dla celów VAT w Polsce oraz bez konieczności przekazywania informacji w tym zakresie przez 24 miesiące.

W przypadku, gdy w terminie 12 miesięcy od dnia wprowadzenia towarów do magazynu typu call-off stock któryś z warunków przestanie być spełniony wtedy uznaje się, że WNT u podatnika podatku od wartości dodanej nastąpiło z chwilą, gdy warunek ten przestał być spełniony.

W sytuacji, kiedy towar przemieszczany w procedurze call-off stock ulegnie zniszczeniu, utracie lub kradzieży wtedy zgodnie z projektem warunki przestają być spełnione w dniu, w którym doszło do wymienionych czynności, a w przypadku, gdy ustalenie dnia nie jest możliwe, wtedy dniem tym będzie dzień, w którym stwierdzono zniszczenie lub brak towarów.

Proponowane przepisy nakładają również dodatkowy obowiązek niewymagany w dyrektywie VAT. Wymogiem tym będzie zobowiązanie podatników prowadzących magazyn typu call-off stock do składania drogą elektroniczną do właściwego naczelnika urzędu skarbowego zawiadomienia o prowadzeniu magazynu wykorzystywanego we wskazanej procedurze. Niespełnienie tego obowiązku spowoduje, że procedura magazynu typu call-off stock nie będzie miała zastosowania.

Nabywcy będą również mieli obowiązek prowadzenia ewidencji towarów dostarczanych w ramach procedury call-of stock. Informacje, jakie musi zawierać ewidencja wskazano w art. 54a ust. 2 rozporządzenia wykonawczego 282/2011.

Obowiązek ewidencyjny również będzie dotyczył podatników prowadzących magazyn, do którego są wprowadzane towary w ramach procedury. Będą musieli oni zbierać dane zawierające opis i ilość towarów wprowadzonych do magazynu wraz z datą ich wprowadzenia oraz takie same informacje dotyczące towarów wyprowadzonych z magazynu. Podobne informacje będzie trzeba zbierać w przypadku towarów zniszczonych, utraconych lub skradzionych.

Należy dodać, że w ramach nowelizacji ustawy kodeks karny skarbowy wprowadzony zostanie przepis zgodnie, z którym karze grzywny za wykroczenie skarbowe będą podlegać ci, którzy nie złożyli zawiadomienia o prowadzeniu magazynu wykorzystywanego w procedurze magazynu typu call-off stock. Grzywna będzie również nakładana, jeżeli takie zawiadomienie zostanie złożone po terminie lub podane zostaną w nim dane niezgodne ze stanem rzeczywistym. Podobnie w sytuacji, kiedy nie zostanie złożone zawiadomienie o zmianie danych wcześniej zawartych w zawiadomieniu.

Procedura magazynu typu call off stock znajdującego się na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju

W projekcie ustawy zaproponowano stworzenie osobnego rozdziału, w których uregulowane zostaną przepisy dotyczące procedury magazynów typu call-of stock znajdujących się terenie pozostałych państw UE.

Zgodnie z treścią proponowanych przepisów przemieszczenie towarów we wskazanej procedurze nie będzie uznawane za wewnątrzwspólnotową dostawę towarów (WDT). Dzięki temu rozwiązaniu podatnicy nie będą musieli rozliczać WDT, dostawcy nie będą musieli rejestrować się, jako podatnik VAT-UE w państwach, do których przemieszczają towary oraz rozliczać na terytorium tego państwa beztransakcyjnego WNT. Również w tym przypadku, aby procedura miała zastosowanie konieczne jest łączne spełnienie czterech warunków.

Po pierwsze konieczne jest, aby towary były wysyłane lub transportowane przez podatnika zarejestrowanego, jako podatnik VAT UE zwanego dalej dostawcą lub na jego rzecz z Polski na terytorium państwa UE w celu ich dostawy na późniejszym etapie i po ich przybyciu do podatnika podatku od wartości dodanej (tj. czynnego podatnika VAT z państwa UE – „nabywca”), uprawnionemu do nabycia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, zgodnie z wcześniejszym porozumieniem.

Następnie dostawca nie może mieć siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium państwa UE, do którego przemieszcza towary z Polski.

Kolejnym warunkiem jest, aby podatnik z państwa UE na rzecz, którego towary są wysyłane lub transportowane był zarejestrowany, jako podatnik VAT UE w swoim kraju natomiast jego nazwa lub imię i nazwisko oraz NIP z kodem państwa członkowskiego były znane dostawcy w momencie rozpoczęcia wysyłki lub transportu.

Czwartym warunkiem jest, aby dostawca rejestrował przemieszczenie towarów w ewidencji oraz podawał je w informacji odpowiadającej informacji podsumowującej.

Z chwilą spełnienia warunków przemieszczenie towarów w procedurze magazynu typu call-off stock będzie uznane WDT, u dostawcy w momencie przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel na podatnika podatku od wartości dodanej, pod warunkiem, że przeniesienie nastąpi w terminie 12 miesięcy od dnia wprowadzenia towarów do magazynu.

Również w tej procedurze podatnik z państwa UE może zostać zastąpiony przez innego podatnika po spełnieniu analogicznych warunków.

Jeśli któryś z warunków przestanie być spełniony, beztransakcyjne przemieszczenie własnych towarów dostawcy uznaje się u niego za WDT, skutkiem, czego jest konieczność rejestracji dla celów VAT w państwie UE, do którego towary zostały wywiezione.

W przepisach dotyczących wskazanej procedury zaproponowano również wprowadzenie przesłanek negatywnych spełnienie, których spowoduje, że nie będzie miała zastosowania procedura call-of stock.

Pierwszą przesłanką jest przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel na osobę inną niż podatnik podatku od wartości dodanej lub podmiot go zastępujący. W takim przypadku warunki przestają być spełnione bezpośrednio przed taką czynnością.

Kolejną przesłanką jest wywóz towarów na terytorium państwa innego niż terytorium kraju, z którego zostały pierwotnie przemieszczone. W tej sytuacji warunki przestają być spełnione bezpośrednio przed rozpoczęciem tej wysyłki lub transportu.

Ostatnią przesłanką będzie kradzież, zniszczenie lub utrata towarów przemieszczonych do magazynu typu call-off stock. Jeżeli wystąpi taka sytuacja, wtedy warunki przestają być spełnione z chwilą kradzieży, utraty lub zniszczenia, natomiast, jeżeli takiego dnia nie można ustalić – z chwilą stwierdzenia faktu ich utraty lub zniszczenia.

Jeżeli w ciągu 12 miesięcy nie nastąpi przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel na podatnika podatku od wartości dodanej lub podatnika go zastępującego wtedy przemieszczenie własnych towarów dostawcy będzie mieć skutek w dniu następującym po upływie terminu. Skutkiem będzie konieczność rejestracji przez dostawcę w państwie członkowskim położenia magazynu typu call-off stock i rozliczeniem na jego terytorium WNT. Wyjątkiem będzie sytuacja, kiedy dostawca powrotnie przemieścił te towary do Polski oraz zarejestrował powrót w ewidencji.

W projekcie przewidziano nałożenie na podatników obowiązku składania w urzędzie skarbowym zbiorczej informacji o dokonanych przemieszczeniach towarów w ramach procedury oraz o wszelkich zmianach zawartych w tych informacjach. Wskazaną informację trzeba będzie składać za każdy miesiąc w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy lub w którym dokonano przemieszczenia towarów w procedurze magazynu typu call-off stock.

W uzasadnieniu do projektu nowelizacji ustawy wskazano, że podatnicy dokonujący przemieszczenia towarów do magazynu typu call-off stock będą musieli składać dwa razy informację podsumowującą: na potrzeby zaraportowania przemieszczenia towarów do magazynu typu call-off stock i później na potrzeby zaraportowania WDT na podstawie dotychczasowych przepisów.

Informacja podsumowująca powinna zawierać dane podmiotu składającego tę informację (nazwę lub imię i nazwisko, NIP) oraz właściwy i ważny numer identyfikacyjny podatnika podatku od wartości dodanej dla transakcji wewnątrzwspólnotowych nadany mu na terytorium państwa UE, do którego towary zostały przemieszczone.

Projekt nakłada na dostawców obowiązek prowadzenia ewidencji dotyczącej przemieszczania towarów do magazynu typu call-off stock. Dane, jakie powinny zostać zawarte w ewidencji zostały wskazane w art. 54a rozporządzenia wykonawczego 2018/1912.

Przepisy przejściowe dotyczące nowych zmian

Ustawodawca wprowadził do projektu przepisy przejściowe mające na celu rozwiązanie problemów mogących dotyczących sytuacji dziejących się w okresie pomiędzy zmianą przepisów w ustawie o VAT.

Zakładają one umożliwienie podatnikom stosowanie do towarów wprowadzonych do magazynu konsygnacyjnego, ale niepobranych przed dniem 1 stycznia 2020 r., przepisów obowiązujących w brzmieniu dotychczasowym, nie dłużej jednak niż do dnia następującego po dniu, w którym upływa okres 24 miesięcy od dnia wprowadzenia towarów do magazynu. Również dostawcy, którzy wprowadzą towary do magazynu odpowiadającemu magazynowi konsygnacyjnemu znajdującemu się na terytorium innego państwa UE, przed dniem 1 stycznia 2020 r., będą stosować przepisy dotyczące magazynów konsygnacyjnych w brzmieniu przed zmianą przepisów.

Stosować przepisy w brzmieniu dotychczas obowiązującym będzie można również w przypadku towarów, których transport rozpoczął się przed dniem 1 stycznia 2020 r., ale dostarczonych do nabywcy po dniu 31 grudnia 2019 r.

Podsumowanie

Zmiany w ustawie w zakresie implementacji dyrektywy państwa członkowskie mają obowiązek wprowadzić do dnia 31 grudnia 2019, w związku, z czym projekt ustawy będzie musiał wejść w życie z dniem 1 stycznia 2020 roku. Prawdopodobnie wskazany projekt zostanie przekazany do Sejmu niedługo po rozpoczęciu nowej kadencji i będzie szybko procedowany po to, aby zdążyć z wprowadzeniem zmian w ustawie przed końcem roku.