Pod pojęciem doby pracowniczej rozumie się okres kolejno następujących po sobie 24 godzin zegarowych, najczęściej niepokrywających się z dobą astronomiczną. Bieg doby pracowniczej rozpoczyna się w momencie rozpoczęcia pracy przez zatrudnionego, zgodnie z obowiązującym go harmonogramem.

Doba pracownicza nie jest sztywnym okresem, jest zależna od potrzeb pracodawcy, charakteru i harmonogramu pracy. Praca zmianowa czy praca przy dozorze urządzeń wyraźnie odzwierciedla ruchomy charakter doby pracowniczej, która może być bardzo zróżnicowana.

Przykład:

Pracownik jest zatrudniony na cały etat od poniedziałku do piątku w godzinach od 9.00 do 17.00. Pracodawca zwrócił się do niego z prośbą o zmianę godziny rozpoczęcia pracy w środę na 8.00. W tej sytuacji dojdzie do naruszenia doby pracowniczej, co skutkuje koniecznością wypłaty pracownikowi 50% dodatku ustalonego ze stawki godzinowej jego wynagrodzenia zasadniczego, ponieważ w dobie pracowniczej zatrudnionego, pomiędzy godziną 7.00 a 8.00, wystąpi 1 godzina nadliczbowa.

Wykonywanie pracy z naruszeniem doby pracowniczej musi wynikać z aktualnych potrzeb zakładu pracy, których nie dało się przewidzieć. Wykluczone jest zatem ustalanie harmonogramu pracy w taki sposób, że doba pracownicza jest stale naruszana.