W dobie coraz większego dostępu do informacji (powszechny dostęp do aktów prawnych, poradników czy rozmaitych instrukcji podatkowych) odpowiedź na tak zadane pytanie wydaje się zmierzać w jednym kierunku. Pod koniec 2022 r. zaprezentowano możliwości chatbota ChatGPT, który potrafił poprawnie odpowiedzieć na proste pytania z dziedziny podatków. Jednak przy zagadnieniach bardziej złożonych udzielał on informacji ogólnych lub wprowadzał w błąd. Tymczasem praktyka nadal jest taka, że proste pytania dotyczące podatków zdarzają się rzadko. Problemy prawnopodatkowe są wręcz coraz bardziej skomplikowane z uwagi na wielość relacji międzypodmiotowych i regulowania przez prawo kolejnych (w tym nowych) dziedzin życia.
Samodzielne rozwiązywanie problemów podatkowych bez fachowego wsparcia i jedynie przy wsparciu powyższych pomocy może w rezultacie prowadzić do negatywnych konsekwencji. Ryzyko to wynika głównie z wysokiego poziomu skomplikowania prawa podatkowego, jego częstych zmian oraz braku stabilności interpretacyjnej po stronie organów podatkowych i sądów.
Warto przypomnieć, że po zmianach ustrojowych z 1989 r. na podatników został nałożony obowiązek samodzielnego obliczania podatku. Wymaga to więc od każdego podatnika (a także płatnika i inkasenta) rozumienia i stosowania prawa podatkowego, a także ponoszenia konsekwencji za te działania.
Kim jest doradca podatkowy?
Osoby wykonujące ten zawód w Polsce to najczęściej absolwenci studiów prawniczych lub kierunków ekonomicznych, którzy następnie zdali dwuetapowy egzamin zawodowy, odbyli praktyki z zakresu doradztwa podatkowego oraz złożyli ślubowanie i uzyskali wpis na listę doradców podatkowych. Wymagania te są więc duże, a obowiązek ciągłego podnoszenia kwalifikacji, obowiązująca tajemnica zawodowa oraz zasady etyki zawodowej są gwarancją rzetelnie świadczonych usług.
Doradca podatkowy sporządza opinie, udziela porad i wyjaśnień z zakresu podatków (również celnych i międzynarodowych) oraz innych należności publicznoprawnych (składki ZUS, KRUS, ubezpieczenia zdrowotnego). Prowadzi także lub pomaga przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych, podatkowych i innych ewidencji dla celów podatkowych. Może również występować jako pełnomocnik w postępowaniu podatkowym i kontrolnym przed organami skarbowymi oraz w dalszym postępowaniu przed wojewódzkimi sądami administracyjnymi oraz przed Naczelnym Sądem Administracyjnym (możliwość sporządzenia skargi kasacyjnej).
Doradca podatkowy na sporządzanej dokumentacji oraz zeznaniach podatkowych podpisuje się z podaniem swojego numeru wpisu na listę doradców, a w razie błędu ponosi on odpowiedzialność odszkodowawczą za wyrządzoną szkodę. Co więcej, przez 5 lat przechowuje kopie sporządzonych przez siebie dokumentów, a w razie błędu ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą za wyrządzoną szkodę.
Kiedy najlepiej skorzystać z pomocy doradcy podatkowego?
Zawsze, a im wcześniej, tym lepiej dla klienta. Zwrócenie się do doradcy podatkowego o pomoc na etapie planowania np. danej inwestycji daje największe możliwości optymalizacji kosztów. Można wówczas wskazać konsekwencje podatkowe rozważanych dróg inwestycyjnych. Choć wybór drogi „najtańszej” z podatkowego punktu widzenia niekoniecznie będzie finalnie wiązał się z największymi zyskami, to warto wcześniej poznać koszty każdego z możliwych rozwiązań, oszacować ich ryzyka i wybrać najdogodniejsze z nich.
Zwrócenie się o pomoc w trakcie lub po realizacji inwestycji również będzie zasadne np. celem przeprowadzenia audytu podatkowego lub pomocy w razie kontroli ze strony organów podatkowych.
W razie wykrycia przez te organy nieprawidłowości po stronie podatnika doradca podatkowy jest potrzebny do kontrolowania prawidłowego postępowania organów podatkowych i ewentualnej obrony praw podatnika przed sądami administracyjnymi.
Nawet na etapie ostatecznego zakończenia danej sprawy doradca może pomóc, np. sporządzając wniosek o umorzenie zaległości podatkowej i instruując podatnika na przyszłość.
Co doradca podatkowy może zaoferować przedsiębiorcy?
W obliczu wielu obowiązków ewidencyjnych ciążących na przedsiębiorcach (np. w zakresie cen transferowych) profesjonalne wsparcie jest wręcz konieczne. Często do skomplikowanych zagadnień należą kwestie dotyczące podatków pośrednich (podatek VAT, cło, akcyza), czy też np. transakcje o charakterze międzynarodowym (umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zawierane przez Polskę z poszczególnymi krajami).
Prowadzenie działalności gospodarczej w dużej części uzależnione jest także od zewnętrznego finansowania i wsparcia (np. w postaci funduszy unijnych czy innych rodzajów pomocy publicznej dla przedsiębiorców) — doradca podatkowy może także merytorycznie pomagać przy ubieganiu się o takie wsparcie finansowe.
Przedsiębiorcy mogą z doradcą podatkowym konsultować wszelkie decyzje dotyczące planowanych i przeprowadzanych inwestycji, również w zakresie wyboru formy opodatkowania. Mogą liczyć na pomoc w korzystaniu z wyłączeń, zwolnień i ulg podatkowych. Oprócz tego doradca może prowadzić księgi i inne ewidencje podatkowe.
Częstą praktyką jest występowanie przez doradcę podatkowego w imieniu przedsiębiorcy z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej, w którym przedstawia się pytania dotyczące wykonywanej działalności lub planowanej inwestycji. Pytania te często dotyczą np. możliwości zastosowania niższej stawki VAT lub zaliczenia konkretnych kosztów do kosztów uzyskania przychodu, co pozwoli zmniejszyć podatek. Wydanie pozytywnej interpretacji prawnie chroni przedsiębiorcę w razie kontroli.
Wszystkie te elementy składają się na gwarancję bezpiecznego rozwoju firmy mogą stanowić element przewagi konkurencyjnej.
Usługi doradcy podatkowego na rzecz osób fizycznych.
Również dla osób fizycznych wachlarz oferowanych przez doradcę podatkowego usług jest szeroki. Osoby te mogą liczyć na profesjonalną pomoc w zakresie:
Często zdarza się tak, że jednej osoby fizycznej dotyczy kilka zagadnień z zakresu wyżej wskazanych podatków w danym roku podatkowym, a to wymaga odpowiedniego uwzględnienia wszystkich tych okoliczności np. przy sporządzaniu deklaracji podatkowej.
Czy usługi doradcy podatkowego są drogie?
Żadne rozporządzenie nie reguluje sztywno stawek wynagrodzenia dla doradcy podatkowego za jego usługi, więc jest ono ustalane w drodze negocjacji z klientem. Przed nawiązaniem współpracy można zażądać od doradcy przedstawienia cennika usług i oszacowania ceny usługi w danej sprawie.
Praktyka wskazuje, że o wiele bardziej opłacalnym jest skonsultowanie nawet nieskomplikowanej sprawy podatkowej z doradcą, ponieważ czasem drobny błąd może powodować o wiele wyższe koszty od wynagrodzenia doradcy (w tym np. stracony czas na stawianie się w urzędzie skarbowym celem składania rozmaitych wyjaśnień).
Warto pamiętać, że oprócz wymiernych (finansowych) korzyści płynących ze skorzystania z usług występują także te niewymierne. Niestety są one rzadziej zauważane przez ludzi, a często przedstawiają większą wartość od korzyści finansowych. Skomplikowanie systemu podatkowego często wywołuje strach przed pomyłką i poważnymi jej konsekwencjami. Postępowania podatkowe przed organami skarbowymi potrafią być jeszcze bardziej stresujące. Nietrudno zauważyć, że profesjonalne wsparcie mocno niweluje te negatywne emocje. Zdarzają się również sytuacje, gdy podatnik nie wie, czy będzie musiał zapłacić podatek i również ten stan niewiedzy generuje niepotrzebny stres. Informacja od doradcy o tym, że podatnik nie ma się czego obawiać, może zapewnić komfort psychiczny podatnika.