Dlaczego warto inwestować w kryptowaluty? Powodów może być kilka. Po pierwsze, dokonywanie rozliczeń za pomocą walut wirtualnych jest o wiele szybsze i tańsze niż w przypadku walut FIAT, co jest możliwe dzięki wykorzystaniu technologii blockchain. Po drugie, co ma znaczenie zwłaszcza w dzisiejszych czasach, niektóre z walut wirtualnych są odporne na inflację. Przykładem może być Bitcoin, którego podaż jest co 4 lata zmniejszana o połowę (tzw. halving). W końcu, waluty wirtualne mogą być sposobem na osiągnięcie wysokich zysków w krótkim czasie. Tytułem przykładu, jeśli ktoś zakupił Bitcoina w trakcie dołka, który miał miejsce w listopadzie 2022 r., to już w kwietniu 2023 r. mógł liczyć na pokaźne zyski z tej inwestycji.
Jak jednak opodatkować takie zyski oraz poprawnie rozliczyć dochody z kryptowalut? O tym dowiecie się w dalszej części artykułu.
Opodatkowanie dochodów z kryptowalut na gruncie ustawy o PIT oraz ustawy o CIT
Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 11 ustawy o PIT, za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się m.in. przychody z odpłatnego zbycia waluty wirtualnej. Tożsamy przepis znajduje się również w ustawie o CIT, a konkretnie w jej art. 7b ust. 1 pkt 6 lit. f. Na potrzeby obu ustawy podatkowych, za walutę wirtualną uznaje się cyfrowe odwzorowanie wartości, które nie jest:
– oraz jest wymienialne w obrocie gospodarczym na prawne środki płatnicze i akceptowane jako środek wymiany, a także może być elektronicznie przechowywane lub przeniesione albo może być przedmiotem handlu elektronicznego. Jest to definicja zaczerpnięta z art. 2 ust. 2 pkt 26 ustawy o AML. Wymienione w niej przesłanki spełnia większość walut wirtualnych dostępnych na rynku, w tym najpopularniejsze, jak Bitcoin czy Ethereum.
Jak wskazano powyżej, przychód podlegający opodatkowaniu PIT lub CIT powstaje z chwilą odpłatnego zbycia waluty wirtualnej. Przez odpłatne zbycie waluty wirtualnej rozumie się natomiast jej wymianę na prawny środek płatniczy (walutę FIAT, np. dolara amerykańskiego), towar (np. zakup samochodu), usługę lub prawo majątkowe inne niż waluta wirtualna lub regulowanie innych zobowiązań walutą wirtualną. Oznacza to, że wymiana waluty wirtualnej na inną walutę wirtualną (np. Bitcoina na Cardano) jest zdarzeniem neutralnym podatkowo. Co ciekawe, dotyczy to również sytuacji, gdy wymieniamy walutę wirtualną na tzw. Stablecoina. Tym samym, transakcja polegająca na wymianie Bitcoina na USD Coin (kryptowalutę naśladującą wartość dolara amerykańskiego) nie będzie podlegała opodatkowaniu PIT lub CIT. Jednocześnie, dzięki takiej wymianie inwestor będzie mógł wyjść z inwestycji.
Powyższe potwierdzają organy podatkowe. Tytułem przykładu warto przywołać interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Podatkowej z dnia 2 grudnia 2022 r., w której organ wskazał, że: wymiana pomiędzy walutami wirtualnymi – niezależnie od miejsca dokonywania – jest obojętna podatkowo.
Jeśli chodzi o samo opodatkowanie zysków z inwestycji, to zgodnie z art. 30b ust. 1a ustawy o PIT (odpowiednio art. 22d ust. 1 ustawy o CIT), od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia walut wirtualnych podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu. Za dochód ten obie ustawy podatkowe uznają osiągniętą w roku podatkowym różnicę między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia walut wirtualnych, a określonymi kosztami uzyskania przychodów (art. 30b ust. 1 b ustawy o PIT oraz art. 22d ust. 2 ustawy o CIT).
Co można rozpoznać jako koszt odpłatnego zbycia waluty wirtualnej? Otóż zgodnie z art. 22 ust. 14 ustawy o PIT (odpowiednio art. 15 ust. 11 ustawy o CIT), będą to udokumentowane wydatki bezpośrednio poniesione na nabycie waluty wirtualnej oraz koszty związane ze zbyciem waluty wirtualnej, w tym udokumentowane wydatki poniesione na rzecz podmiotów, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 12 ustawy o AML (np. prowizja należna giełdzie kryptowalut). Przez wydatek poniesiony bezpośrednio na nabycie waluty wirtualnej należy rozumieć cenę za jaką nabyliśmy daną kryptowalutę. W ocenie organów podatkowych nie będą to natomiast wydatki poniesione na wytworzenie danej waluty wirtualnej w drodze tzw. „kopania”. Wynika to stąd, że pojęcie „nabycie” w ustawie o PIT oraz ustawie o CIT odnosi się zawsze do nabycia wtórnego (np. na mocy umowy sprzedaży). Natomiast do nabycia pierwotnego (np. nabycia waluty wirtualnej w drodze „kopania”) odnosi się pojęcie „wytworzenie”, którym to ustawodawca nie posłużył się regulując koszty odpłatnego zbycia waluty wirtualnej.
Na powyższe wskazuje również Naczelny Sąd Administracyjny, który w wyroku z dnia 28 lutego 2023 r. wyjaśnił, że: na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych pojęcie nabycia nie obejmuje nabycia pierwotnego. Konsekwentne przestrzeganie tej konwencji terminologicznej każe przyjąć, że […] pod pojęciem nabycia można rozumieć tylko nabycie wtórne, translatywne, a nie nabycie pierwotne. Pozyskanie waluty wirtualnej w drodze jej „kopania” niewątpliwie zaś stanowi przypadek pierwotnego jej nabycia. Z tego powodu wydatki na zakup sprzętu i energii elektrycznej potrzebnych do kopania waluty wirtualnej nie mogą być uznane za wydatki na „nabycie” waluty wirtualnej […].
Osiągnięty w danym roku podatkowym dochód z odpłatnego zbycia waluty wirtualnej należy wykazać w deklaracji podatkowej PIT-38. Deklarację tę składa się w terminie od dnia 15 lutego do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym. Natomiast dla podatników CIT właściwym formularzem będzie CIT/WW (stanowiący załącznik do zeznań CIT-8 i CIT-8AB). Zasadniczo należy tego dokonać do końca trzeciego miesiąca roku następującego po roku podatkowym.
Bardzo istotne jest również to, że podatnicy są obowiązani złożyć powyższe dokumenty już w roku, w którym ponieśli wydatki na nabycie waluty wirtualnej. Zgodnie bowiem z art. 22 ust. 15 ustawy o PIT (odpowiednio art. 15 ust. 12 ustawy o CIT), koszty uzyskania przychodów z tytułu odpłatnego zbycia waluty wirtualnej są potrącane w roku podatkowym, w którym zostały poniesione. Ponadto, jak stanowi art. 30b ust. 6a ustawy o PIT (odpowiednio art. 22d ust. 6 ustawy o CIT), podatnik wykazuje koszty uzyskania przychodów w zeznaniu także wtedy, gdy w roku podatkowym nie osiągnął przychodów z odpłatnego zbycia waluty wirtualnej.
Co grozi podatnikom w przypadku nieujawnienia dochodów z kryptowalut?
Zasadniczo podatnikom, którzy nie ujawniają dochodów z kryptowalut grożą konsekwencje karno-skarbowe i podatkowe.
Po pierwsze, nie ujawnienie dochodu z tytułu odpłatnego zbycia waluty wirtualnej może grozić odpowiedzialnością karną za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe z art. 54 Kodeksu karnego skarbowego. Zgodnie z powołanym przepisem, karze podlega podatnik, który uchylając się od opodatkowania, nie ujawnia właściwemu organowi przedmiotu lub podstawy opodatkowania lub nie składa deklaracji, przez co naraża podatek na uszczuplenie.
Po drugie, w przypadku nieuiszczenia podatku dochodowego z tytułu odpłatnego zbycia waluty wirtualnej w terminie powstanie zaległość podatkowa, od której będą naliczane odsetki za zwłokę (art. 51 § 1 w zw. z art. 53 § 1 Ordynacji podatkowej).
Warto zatem zadbać o poprawne rozliczenie dochodów z kryptowalut, aby uchronić się przed niepożądanymi konsekwencjami. W tym celu zapraszamy do kontaktu z naszymi ekspertami MISP, którzy pomogą Państwu w dopełnieniu wszelkich obowiązków podatkowych w zakresie walut wirtualnych!
Chcesz być na bieżąco z postępującymi zmianami w prawie podatkowym?
Skontaktuj się z naszymi ekspertami MISP w celu uzyskania dalszych informacji:
mail: biuro@misp-modzelewski.pl
tel. 12 422 42 55