MF zachęca do dobrowolnego przyznawanie się do błędów podatkowych – w zamian częściowa abolicja od odsetek
W komunikacie prasowym wystosowanym 19 grudnia 2015 roku MF poinformowało, że II kwartał 2016 r. obfitować będzie w kontrole podatkowe, które nakierowane będą na podmioty niepłacące w latach ubiegłych podatku CIT pomimo znacznej dynamiki osiąganych przychodów. Ministerstwo wskazało jednocześnie na możliwość uniknięcia negatywnych konsekwencji planowanych kontroli. Poprzez złożenie odpowiednich korekt przed planowaną akcją kontroli, podatnicy nie tylko unikną nieprzyjemności związanych z postępowaniem podatkowym, ale także zapłacą o połowę mniejsze odsetki od zaległości fiskalnych. Warto w tym miejscu zastanowić się jednak, czy wskazana zachęta odnosi się jedynie do nieprawidłowości związanych z rozliczaniem podatku dochodowego w kontekście cen transferowych.
Od 1 stycznia zmieniły się zasady korygowania deklaracji podatkowych – zgodnie ze zmienionym przepisami Ordynacji podatkowej (art. 81 OP), korekta deklaracji nie musi już być doręczana organom podatkowym wraz z uzasadnieniem (podatnik nie ma obowiązku składania uzasadnienia, ale oczywiście ma takie prawo). Kolejna zmiana (jako konsekwencja wyżej wskazanej) zawarta została w Kodeksie karnym skarbowym. Zgodnie z postanowieniami ustawy nowelizującej, od 2016 r. nie podlega karze ten, kto złoży korektę deklaracji podatkowej bez uzasadnienia. Nadal w razie wątpliwości co do zasadności korekty deklaracji organ podatkowy będzie mógł wezwać podatnika do złożenia określonych wyjaśnień podejmując tzw. czynności sprawdzające.
Z początkiem 2016 roku zmieniły się też zasady naliczana odsetek za zwłokę w zapłacie podatków. Ustawa nowelizująca wprowadziła bowiem do Ordynacji podatkowej (dalej: OP) dwie nowe stawki odsetek za zwłokę w zapłacie należności wynikających z przepisów podatkowych: stawkę obniżoną, której wysokość będzie wynosić 50% podstawowej stawki odsetek za zwłokę, , oraz stawkę podwyższoną, o wartości 150% standardowej stawki. Zgodnie z art. 56a i 56b OP obniżoną stawkę odsetek należy stosować w przypadku spełnienia łącznie następujących warunków:
1) złożenia prawnie skutecznej korekty deklaracji, nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia upływu terminu do złożenia deklaracji;
2) zapłaty zaległości podatkowej w ciągu 7 dni od dnia złożenia korekty.
Przepis ten stosuje się odpowiednio w razie zaliczenia nadpłaty lub zwrotu podatku, a także w razie potrącenia lub przeniesienia własności rzeczy lub praw majątkowych w trybie określonym w art. 66 OP, na wniosek złożony w terminie 7 dni od dnia złożenia korekty deklaracji.
Obniżonej stawki odsetek za zwłokę nie można natomiast zastosować w przypadku korekty deklaracji złożonej po doręczeniu zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej (w przypadkach gdy nie stosuje się zawiadomienia – po zakończeniu kontroli podatkowej) oraz dokonanej w wyniku czynności sprawdzających.
Zgodnie z nowymi przepisami, podwyższoną stawkę odsetek dotyczy zaległości w podatku od towarów i usług oraz w podatku akcyzowym. Znajdzie ona zastosowanie w sytuacji, gdy podatnik:
1) dopuści się zaniżenia zobowiązania podatkowego, zawyżenia kwoty nadpłaty lub zwrotu podatku ujawnionych przez organ podatkowy w toku kontroli podatkowej lub postępowania podatkowego,
2) złoży korektę deklaracji złożonej po doręczeniu zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej (w przypadkach gdy nie stosuje się zawiadomienia – po zakończeniu kontroli podatkowej) lub gdy korekta ta zostanie dokonana w wyniku czynności sprawdzających
– jeżeli kwota zaniżenia zobowiązania podatkowego, zawyżenia kwoty nadpłaty lub zwrotu podatku przekraczać będzie 25% kwoty należnej i będzie wyższa niż pięciokrotna wysokość minimalnego wynagrodzenia w rozumieniu ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. Nr 200, poz. 1679, z późn. zm.), obowiązującego w dniu następującym po dniu upływu terminu płatności zobowiązania lub terminu zwrotu;
3) stawkę podwyższoną będzie się stosować także w przypadku ujawnienia przez organ podatkowy w toku czynności sprawdzających, kontroli podatkowej lub postępowania podatkowego niezłożenia deklaracji, mimo ciążącego obowiązku, oraz braku zapłaty podatku.
W związku ze zmianami wprowadzonymi przez ustawę nowelizującą, dobrowolne złożenie korekty deklaracji w okresie 6 miesięcy od złożenia deklaracji pierwotnej będzie skutkować naliczeniem tylko połowy odsetek od zaległości (w każdym podatku). Wykrycie błędów w trakcie kontroli przez organy podatkowe wiązać się będzie natomiast z naliczeniem odsetek o wartości zwiększonej (150 % wartości odsetek). Należy jednak podkreślić po raz kolejny, iż odsetkowa stawka sankcyjna znajdzie zastosowanie tylko w zakresie podatku VAT i akcyzy.
Zgodnie przepisami przejściowymi tj. art. 19 ustawy z dnia 10 września 2015 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw, do zaległości podatkowych powstałych przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej [czyli przed 1 stycznia 2016 r.] stosuje się przepisy art. 56 § 1a i 1b OP, w brzmieniu obowiązującym przed jej wejściem w życie. Zgodnie z postanowieniami art. 19 ust. 2 i 3 w/w ustawy nowelizującej, złożenie prawnie skutecznej korekty deklaracji dotyczącej tego okresu może jednak nastąpić bez uzasadnienia przyczyn korekty. Do zaległości podatkowych powstałych przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej stosować będzie się także obniżoną stawkę odsetek za zwłokę, pod warunkiem złożenia prawnie skutecznej korekty deklaracji w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy i zapłaty zaległości podatkowej w ciągu 7 dni od dnia złożenia korekty. Przepisy art. 56a § 2 i 3 Ordynacji podatkowej, w brzmieniu nadanym ustawą nowelizującą, podlegają w tym wypadku odpowiedniemu zastosowaniu.
To na to uregulowanie powoływało się MF w komunikacie zamieszczonym na swojej stronie: „Przypominamy, że prawo przewiduje także korzystne rozwiązanie dla firm, które mogą mieć wątpliwości co do zasadności ich działań w latach poprzednich. W myśl art. 81 par. 1 Ordynacji podatkowej przedsiębiorstwa mogą skorygować złożone wcześniej deklaracje (bez podawania przyczyny). Dla takich firm prawo przewiduje „bonus” – jeśli samodzielnie złożą one korekty, zapłacą o połowę mniej odsetek. Jeśli firmy będą zmuszone do korekty zeznań podatkowych w wyniku przeprowadzonej kontroli skarbowej – odsetki będą należne w pełnym wymiarze.”
Reasumując podatnik składający korektę dotyczącą okresów sprzed 1 stycznia 2016 r. nie będzie musiał dołączać do niej uzasadnienia. Dodatkowo Podatnik taki będzie musiał również zapłacić odsetki od zaległości podatkowej obliczone przy zastosowaniu stawki obniżonej 50 %, jeśli zdąży złożyć korektę w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy (od 1 stycznia 2016 r.) i wpłaci podatek w ciągu 7 dni od dnia złożenia korekty. Ten przywilej dotyczy każdego podatku, nie tylko zakresu opodatkowania dochodu, jaki wiąże się z cenami transferowymi. Ustawodawca dał zatem możliwość dobrowolnego przyznawania się podatnikom do błędów zachęcając ich obniżonymi odsetkami od ewentualnych zaległości.