Czym jest polityka rachunkowości?

Polityka rachunkowości zgodnie z ustawą o rachunkowości to wybrane i stosowane przez jednostkę, zgodne z prawem rozwiązania, zapewniające wymaganą jakość sprawozdań finansowych. Międzynarodowe Standardy Rachunkowości 8 określają politykę rachunkowości jako konkretne prawidła, metody, konwencje, reguły i praktyki przyjęte przez jednostkę przy sporządzaniu i prezentacji sprawozdań finansowych. Wybór rozwiązań – w zakresie w jakim ustawa pozostawia jednostce prawo wyboru – dotyczy przede wszystkim metod ujęcia, wyceny oraz sposobu ustalenia wyniku finansowego, jak również sposobu prowadzenia ksiąg rachunkowych.

Polityka rachunkowości jednostki powinna być oparta na przepisach prawa oraz powinna być stosowana w sposób ciągły. W przypadku stosowania przez jednostkę MSR pierwszeństwo mają przepisy międzynarodowe nad krajowymi, natomiast podmioty, które stosują u.o.r. powinny dostosować politykę rachunkowości do uregulowań w niej zawartych. W przypadku jednostek stosujących dyspozycje u.o.r., w razie gdy ustawa nie przewiduje odpowiednich rozwiązań, można przyjąć własne rozwiązania bądź też stosować krajowe standardy rachunkowości. W przypadku braku odpowiedniego standardu krajowego można odnieść się do MSR.

Co powinna zawierać polityka rachunkowości?

Zakres polityki rachunkowości został określony w art. 10 ust. 1 u.o.r. Różni się on w zależności od sposobu prowadzenia ksiąg rachunkowych (mogą one być prowadzone komputerowo bądź tradycyjnie). Dokumentacja polityki rachunkowości powinna zawierać zasady dotyczące:

• określenia roku obrotowego i wchodzących w jego skład okresów sprawozdawczych;
• metody wyceny aktywów i pasywów w ciągu roku obrotowego i na dzień bilansowy oraz ustalania wyniku finansowego;
• sposobu prowadzenia ksiąg rachunkowych, w tym zakładowego planu kont;
• systemu służącego ochronie danych i ich zbiorów (tj. w szczególności ksiąg rachunkowych, dowodów księgowych oraz innych dokumentów stanowiących podstawę dokonywania zapisów).

W przypadku prowadzenia ksiąg rachunkowych w formie tradycyjnej, w zakresie sposobu prowadzenia ksiąg rachunkowych należy ująć następujące zagadnienia:

• zakładowy plan kont;
• wykaz ksiąg rachunkowych;
• organizację systemu przetwarzania danych.

Z kolei w przypadku prowadzenia ksiąg rachunkowych za pomocą komputera, dodatkowo należy opisać:

• wykaz zbiorów danych stanowiących księgi rachunkowe na informatycznych nośnikach danych wraz z określeniem struktury każdego zbioru i powiązań między zbiorami, ich funkcji w organizacji całości ksiąg rachunkowych i przetwarzaniu danych;
• system informatyczny wykorzystywany do prowadzenia rachunkowości, z uwzględnieniem:
  • wykazu programów, procedur lub funkcji,
  • algorytmów przetwarzania danych,
  • zasad ochrony systemu informatycznego,
  • zasad ochrony dostępu do danych i oprogramowania,
  • wersji oprogramowania i jej modyfikacji,
  • daty rozpoczęcia jego eksploatacji;
• wyszczególnienie metod ochrony zasobów informacyjnych przed nieuprawnionym dostępem, zafałszowaniem, zniszczeniem.

Czy polityka rachunkowości może ulegać zmianom?

Jednostki mogą, a wręcz powinny, weryfikować politykę rachunkowości w celu zapewnienia rzetelnego i jasnego przedstawienia sytuacji majątkowej i finansowej. Niezależnie od daty podjęcia zmian, powinny mieć one zastosowanie od pierwszego dnia roku obrotowego. Przyczynami zmiany polityki rachunkowości jednostki może być:

• uzyskanie przez jednostkę prawa lub utrata prawa do stosowania uproszczeń przewidzianych przez przepisy u.o.r.;
• indywidualna decyzja jednostki spowodowana np. zmianą przedmiotu działalności lub potrzebą dostosowania się do rozwiązań obowiązujących w ramach grupy kapitałowej;
• decyzja o zastosowaniu lub rezygnacji ze stosowania MSR
• nowelizacja obowiązujących przepisów prawa, w szczególności u.o.r.

Zmian polityki rachunkowości nie stanowią natomiast:

• przyjęcie w odniesieniu do nowych zdarzeń i transakcji zasad polityki rachunkowości różniących się od poprzednio stosowanych do podobnych, ale nie identycznych zdarzeń i transakcji;
• przyjęcie nowej polityki w odniesieniu do zdarzeń, które nie występowały wcześniej lub występowały wcześniej, ale były nieistotne, a stały się istotne;
• zmiany wartości szacunkowych.

Jednostka może w ramach przyjętej polityki stosować uproszczenia. Nie mogą one jednak wpływać ujemnie na przedstawianie sytuacji majątkowej, finansowej oraz wyniku finansowego w sposób jasny i rzetelny. Uproszczenia te mogą polegać np. na ustaleniu dolnej ceny nabycia lub kosztu wytworzenia środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, poniżej których jednostka dokonuje jednorazowego odpisu amortyzacyjnego lub, w przypadku spełnienia szczególnych warunków, stosowaniu do wyceny instrumentów finansowych jedynie u.o.r.

Podsumowanie

Polityka rachunkowości jest obowiązkowym dokumentem dla każdej jednostki obowiązanej do prowadzenia ksiąg rachunkowych. Jak zostało wskazane powyżej musi ona spełniać wiele wymogów określonych głównie w u.o.r. W ramach swojej działalności MISP świadczy kompleksowe usługi w ramach sporządzania polityki rachunkowości lub też dostosowania jej do aktualnych potrzeb jednostki.

Skontaktuj się z naszymi ekspertami w celu uzyskania dalszych informacji:

mail: biuro@misp-modzelewski.pl

tel. 12 422 42 55

Więcej informacji:

Małopolski Instytut Studiów Podatkowych