Ministerstwo Finansów 7 stycznia 2022 roku wydało rozporządzenie w sprawie przedłużenia terminów poboru i przekazania przez niektórych płatników zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych (dalej: „Rozporządzenie”).
MF wyjaśnił, że w jego ocenie, dzięki wprowadzeniu Rozporządzenia, grupy zawodowe (m.in. nauczyciele i służby mundurowe), które w styczniu dostały mniejsze niż zakładano pensje, dostaną jak najszybciej wyrównanie. Jak wskazało Ministerstwo, wysokość zaliczki za styczeń, u pracowników czy zleceniobiorców osiągających miesięczny przychód do 12 800 zł brutto, powinna być pobierana w wysokości nie wyższej, niż kwota zaliczki obliczanej na zasadach działających do 31 grudnia 2021 r. Jeśli pracownik otrzymał niższe wynagrodzenie za styczeń, dostanie wyrównanie.
Warto w tym miejscu przypomnieć, że w podatku dochodowym od osób fizycznych podatnicy osiągający dochody za pośrednictwem płatników, podlegają poborowi zaliczek na podatek. Podatki pobiera płatnik. Pobiera te podatki zgodnie z ustawą. Zgodnie z ustawą (przepisami ordynacji podatkowej oraz przepisami np. ustawy o PIT) ma obowiązek odprowadzić pobrane zaliczki na podatek na rachunek właściwego urzędu skarbowego. Niewykonanie tego obowiązku wiąże się z potencjalną odpowiedzialnością karno-skarbową.
Przepisy Rozporządzenia natychmiast spotkały się z krytyką. Wskazuje się, że Rozporządzenie w swoim par. 1 w istocie wprowadza alternatywny do ustawowego system obliczania zaliczki miesięcznej od dochodów z pracy, z emerytury oraz z umów zlecenia i o dzieło. W efekcie, z uwagi na fakt, że Rozporządzenie może być niezgodne z ustawą (a więc aktem prawnym wyższego rzędu), płatnik, który dostosuje się do dyspozycji Rozporządzenia (a nie ustawy) może potencjalnie narazić się na odpowiedzialność karno-skarbową. Pojawiają się nawet głosy, stosownie do których można zadać pytanie, czy MF wydając przedmiotowe Rozporządzenie nie podżega do popełnienia czynu zabronionego.
Odnosząc się do wskazanej powyżej krytyki i wątpliwości, MF wydał lakoniczny w treści komunikat, stosownie do którego, w ocenie MF:
Krytyczną opinię nt. treści Rozporządzenia zdążyła już wydać Krajowa Izb Doradców Podatkowych. W ocenie KIDP, Rozporządzenie to zostało wydane z rażącym naruszeniem porządku konstytucyjnego oraz pogwałceniem obowiązującej hierarchii aktów prawnych. Nie zachowano jakiegokolwiek vacatio legis zapewniającego jego adresatom możliwość przygotowania się do wprowadzonych rozporządzeniem zmian. Ze względu na to pozostanie ono dla licznych płatników, przynajmniej w odniesieniu do bieżących wypłat, niewykonalne. Wydany akt prawnym pogłębi tym samym chaos prawny i informacyjny związany z wprowadzonymi od 1 stycznia 2022 r. zmianami w systemie podatkowym. (…) Dodatkowo §4 Rozporządzenia wprowadza nową, nieznaną ustawie, instytucję zwrotu nadwyżki zaliczki przez płatnika w przypadku nieprzekazania jej organowi podatkowemu. (…) KIDP stoi na stanowisku, że Rozporządzenie jest też niezgodne z Konstytucją RP.
Chaos informacyjny związany z wprowadzeniem przedmiotowego aktu prawnego może skłaniać do ogólnej refleksji na temat sposobu wprowadzania prawa w Polsce.