Mając na uwadze szereg zmian w przepisach podatkowych, jakie nastąpiły od 1.01.2020r., należałoby stwierdzić, że zasady dokumentowania transakcji wewnątrzwspólnotowych w ostatnim czasie częściowo się zmieniły, jednakże nie jest to koniec zmian.
Sytuacja o której mowa wynika z faktu, że państwa członkowskie zobowiązały się zaimplementować i stosować przepisy Dyrektywy Rady UE 2018/1910 z 4 grudnia 2018 r. zmieniająca dyrektywę 2006/112/WE w odniesieniu do harmonizacji i uproszczenia niektórych przepisów w systemie podatku od wartości dodanej dotyczących opodatkowania handlu między państwami członkowskimi, zawierającą tzw. pakiet „quick fixes”. Dyrektywa 2018/1910 wprowadza nowe regulacje w zakresie:
Dyrektywa, zgodnie z art. 288 TFUE wiąże każde Państwo Członkowskie, do którego jest kierowana, w odniesieniu do rezultatu, który ma być osiągnięty, pozostawia jednak organom krajowym swobodę wyboru formy i środków, zaś jej bezpośrednie stosowanie może mieć miejsce tylko w szczególnych, wskazanych w orzecznictwie okolicznościach. W celu implementacji dyrektywy tj. wprowadzenia jej w życie została przygotowana ustawa o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy – Kodeks karny skarbowy. Tym niemniej, projekt nie wszedł w życie na czas. Mimo to Polska jako państwo członkowskie jest zobowiązana do stosowania do 1.01.2020 przepisów dyrektywy.
Dlatego też zgodnie z szerokim orzecznictwem można stwierdzić, że w przypadku braku implementacji dyrektywy podatnik ma prawo bezpośredniego stosowania przepisów dyrektywy, jednakże pod warunkiem, że przepisy te są bezwarunkowe i wystarczająco precyzyjne.
Dyrektywa powyższa wprowadza
jako przesłanki materialne umożliwiające dostawcy zastosowanie zwolnienia (stawki 0%).
Jak wskazuje w swoim komunikacje w sprawie implementacji dyrektywy 2018/1910 z 31.12.2019 r. Ministerstwo Finansów: „W obecnych przepisach ustawy o VAT istnieją te wymogi, zatem prawidłowe wywiązanie się przez podatnika z obowiązków wynikających z tych przepisów będzie wypełniało warunki do zastosowania stawki 0% z tytułu WDT również od 1 stycznia 2020 r.”
Obecnie projekt zmian w ustawie o VAT jest na wczesnym etapie legislacyjnym, stąd też nie można z całą pewnością wskazać jaki kształt przybiorą przepisy dot. wymogów dla zastosowania stawki 0% w WDT w polskiej ustawie VAT. Do czasu wejścia w życie właściwej ustawy zmieniającej, zgodnie z powyższym komunikatem MF: „Implementacja dyrektywy 2018/1910 w późniejszym terminie będzie powodowała następujące skutki dla podatników podatku od towarów i usług: W okresie przejściowym podatnik będzie mógł zastosować przepisy dyrektywy 2018/1910 albo przepisy krajowe ustawy o podatku od towarów i usług6. Bez względu na to, czy podatnik zdecyduje się stosować przepisy dyrektywy 2018/1910, czy krajowej ustawy, powinien to czynić konsekwentnie we wszystkich aspektach związanych z rozliczaniem VAT danej transakcji.”
Należy mieć jednak na uwadze że powyższe uwagi dotyczą relacji na linii prawo krajowe -dyrektywa UE. Oprócz tych zmian, w życie rzeczywiście weszło Rozporządzenie wykonawcze UE 2018/1912 z 4 grudnia 2018 r. zmieniające rozporządzenie wykonawcze (UE) nr 282/2011 w odniesieniu do niektórych zwolnień związanych z transakcjami wewnątrzwspólnotowymi. Zgodnie z przywołanym już art. 288 TFUE. Rozporządzenie ma zasięg ogólny – wiąże w całości i bezpośrednio, musi być zatem stosowane we wszystkich Państwach Członkowskich. W konsekwencji, jego regulacje obowiązują polskich podatników bez względu na jakiekolwiek akty krajowe.
Jest to o tyle istotne, że powyższe rozporządzenie wprowadza nowe regulacje w zakresie:
Nowowprowadzone przepisy rozporządzenia wykonawczego UE nr 2018/1912 z 4 grudnia 2018 r. zmieniające rozporządzenie wykonawcze UE nr 282/2011 ustanawiają art. 45a który wskazuje wymogi, które muszą zostać spełnione aby na cele zastosowania stawki 0% zaistniało domniemanie, że towary zostały wysłane lub przetransportowane z państwa członkowskiego do miejsca przeznaczenia znajdującego się poza jego terytorium, ale na terytorium Wspólnoty.
Oznacza to, że niespełnienie warunków z art. 45a nie pozbawia podatnika prawa do zastosowania stawki 0%. Fakt, że dany podmiot nie zrealizuje wymogów opisanych w omawianym przepisie skutkuje jedynie brakiem domniemania, które i tak jako domniemanie wzruszalne podlegałoby ewentualnemu obaleniu przez organ.
Przepisy obowiązujące od 1 stycznia 2020 r. odnoszące się do WDT nie kreują nowych wymogów do objęcia transakcji stawką 0%, a jedynie do skorzystania z domniemania, o którym mowa w art. 45a. Domniemanie to jest rodzajem przywileju dla podmiotu, który umacnia jego pozycję i zwiększa bezpieczeństwo podatkowe w razie kontroli organów skarbowych.
Dlatego od 1 stycznia 2020 r. najlepiej jest realizować wymogi o których mowa w rozporządzeniu z uwagi na fakt, że podlegają bezpośredniemu stosowaniu a także dają domniemanie wzmacniające prawo podatnika do korzystania ze zwolnienia(czyli stawki 0%).
Przechodząc do konkretnych warunków, co do zasady domniemanie będzie obowiązywać w wypadkach, gdy dokonujący dostawy będzie posiadać co najmniej dwa niebędące ze sobą w sprzeczności dowody, które zostały wydane przez dwie różne strony, które są niezależne od siebie nawzajem i niezależne od sprzedawcy i nabywcy.
Pierwszy z przypadków wskazuje art. 45a ust.1 pkt a. Zgodnie z nim dokonanie WDT domniemywa się gdy:
oraz
Do dokumentów, o których mowa w ust. 3 lit.b zalicza się dowody takie jak:
Drugi z określonych przypadków, w których domniema się dokonanie przemieszczenia na cele zwolnienia, to ten, gdy sprzedawca jest w posiadaniu:
oraz
Przy czym, powyższe wymogi stanowią o możliwości korzystania z domniemania, o którym mowa w art. 45a rozporządzenia i są odrębną regulacją od przepisów krajowych.
Podsumowując, wymogi odnoszące się do stosowania stawki 0% w WDT uległy na moment obecny zmianie odpowiadającej regulacjom z Rozporządzenia 2018/1912. W konsekwencji jeżeli podatnik zdecyduje się na korzystanie z domniemania, o którym mowa powyżej, wówczas musi on zmienić i dostosować sposób dokumentowania transakcji wewnątrzwspólnotowych do nowych regulacji rozporządzenia.
Małopolski Instytut Studiów Podatkowych oferuje Państwu wsparcie odnośnie prowadzonych przez Państwa sporów podatkowych, jak również pomoc w zakresie minimalizacji ryzyk podatkowych i pozapodatkowych związanych z prowadzoną działalnością.
Dla realizacji ww. celów możemy zaproponować Państwu:
W razie dodatkowych pytań prosimy o kontakt.