1. Podatek od towarów i usług (VAT)
Grupy VAT
Od 1 stycznia 2023 r. pojawi się możliwość tworzenia grup VAT przez podmioty, które ze sobą gospodarczo współpracują. Dzięki temu członkowie takiej grupy nie będą musieli składać osobnych plików JPK przy transakcjach dokonywanych między sobą, zniknie obowiązek fakturowej dokumentacji (w tym stosowanie mechanizmu podzielonej płatności) oraz weryfikacji kontrahenta w wykazie podatników. Wystarczające będzie złożenie jednego zbiorczego pliku JPK przez grupę VAT. Takie rozwiązanie powinno przynieść oszczędności i uprościć wewnętrzne transakcje. Z uwagi na nowość tej konstrukcji oraz wiele powoli wyjaśnianych warunków utworzenia grupy VAT pomocne może okazać się wsparcie profesjonalnych podmiotów doradczych. 1 lipca 2023 r. wejdą w życie również nowe zasady prowadzenia ewidencji przez grupy VAT. Należy pamiętać, że choć z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych (PCC) wyłączono transakcje między członkami grupy VAT niepodlegające podatkowi VAT, to nie dotyczy to sprzedaży i zamiany nieruchomości (wraz z ograniczonymi prawami rzeczowymi na nich), a także sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.
Nowe zasady wypełniania ewidencji JPK_V7
Zgodnie z planowanymi zmianami rozporządzenia w sprawie JPK prawdopodobnie pojawi się między innymi:
— obowiązek ewidencjonowania wszystkich faktur,
— odpady i złom elektryczny oraz elektroniczny będzie trzeba oznaczać nowym kodem,
— obowiązek odrębnego wykazywania wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość (WSTO_EE) na podstawie dowodu wewnętrznego,
— zdarzenia wykazywane w ewidencji na podstawie dokumentów zbiorczych będzie trzeba ujmować według daty ostatniego zdarzenia objętego tym dokumentem (dotyczy to również podatników rozliczających się kwartalnie),
— zmiany natury terminologicznej
Rozliczenie kwartalne — wyższe limity
Dzięki wyższemu kursowi waluty euro w dniu 3 października 2022 roku większa liczba podatników ze statusem tzw. małego podatnika będzie mogła skorzystać z kwartalnego rozliczenia. Wymagane będzie złożenie aktualizacji zgłoszenia rejestracyjnego.
Niższe stawki VAT (tzw. tarcza antyinflacyjna)
W Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 2 grudnia 2022 r. w sprawie obniżonych stawek podatku od towarów i usług w roku 2023 wymieniono towary i usługi, dla których obniża się stawkę podatku do wysokości 0% (np. towary spożywcze wymienione w poz. 1-18 załącznika nr 10 do ustawy o VAT) oraz 8% (np. Maszyny do pisania dla niewidomych). W rozporządzeniu tym zawarto także warunki, których spełnienie jest niezbędne do skorzystania z preferencyjnych stawek podatku VAT (np. w przypadku usług nabywanych za środki bezzwrotnej pomocy zagranicznej, aby skorzystać ze stawki w wysokości 0%). Również w samej ustawie o VAT (art. 146ea-146ed) ustanowiono stawki VAT obowiązujące w roku 2023.
Nowe terminy zapłaty VAT od wewnątrzwspólnotowego nabycia wyrobów akcyzowych poza procedurą zawieszenia akcyzy
Od 13 lutego 2023 r. w przypadku wewnątrzwspólnotowego nabycia paliw wymienionych w art. 103 ust. 5aa zapłata samodzielnie obliczanych kwot podatku na rachunek urzędu skarbowego właściwego w zakresie wpłat podatku akcyzowego będzie musiała nastąpić w dniu przemieszczenia tych towarów, chyba że do tego dnia nie zostanie wystawiona faktura. Wówczas podatek VAT będzie uiszczany w dniu następującym po dniu wystawienia tej faktury, ale nie później niż 16. dnia miesiąca następującego po miesiącu dokonania dostawy towarów będących przedmiotem wewnątrzwspólnotowego nabycia, gdy faktura nie zostanie wystawiona. Zmiana ta wymaga zatem reorganizacji obiegu dokumentów celem bieżącego informowania służb finansowo-księgowych o transporcie paliw.
Zmiany w ramach projektu SLIM VAT 3, obowiązkowy system KSeF
Trwają prace legislacyjne (etap po konsultacjach publicznych) nad nowymi przepisami w ramach projektu SLIM VAT 3, który pierwotnie miał wejść w życie 1 stycznia 2023 r. Także obowiązkowe korzystanie z Krajowego Systemu e-Faktur odłożono na 2024 r.
2. Podatek dochodowy od osób prawnych (CIT)
Zmiany w estońskim CIT – wydatki na środki transportu niezwiązane z działalnością gospodarczą
Zgodnie z nowym art. 28m ust. 4a u.p.t.u. od nowego roku aby wydatkami niezwiązanymi z działalnością gospodarczą w pełnej wysokości nie były wydatki i odpisy amortyzacyjne oraz odpisy z tytułu trwałej utraty wartości, związane z korzystaniem ze środków transportu (samochodów osobowych, środków transportu lotniczego, taboru pływającego i innych składników majątku), to takie składniki muszą być wykorzystywane wyłącznie na cele działalności gospodarczej. Jeśli składniki majątku będą używane również na inne cele, to za koszt podatkowy będzie można uznać jedynie 50% takich wydatków.
Wybór estońskiego CIT-u w trakcie roku podatkowego
Dla podatników CIT chcących przejść na tzw. estoński CIT przesunięto termin złożenia zawiadomienia w tym zakresie na koniec pierwszego miesiąca, w którym to nastąpiło.
Estoński CIT – zmiana terminu zapłaty podatku z przekształcenia
Przedsiębiorca będący osobą fizyczną, który przekształcił się w spółkę, od stycznia 2023 r. będzie miał obowiązek zapłaty podatku należnego od dochodu z przekształcenia, w całości do końca trzeciego miesiąca pierwszego roku opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek, albo w częściach w okresie nie dłuższym, niż 2 lata licząc od końca pierwszego roku opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek — o sposobie przyjętego rozliczenia będzie informował organ podatkowy w zeznaniu rocznym. Jest to informacja ważna dla służb księgowych.
Ujednolicony termin zaliczania do kosztów składek na ubezpieczenia społeczne
Od 1 stycznia 2023 r. koszty składek na ubezpieczenia społeczne będą kosztami podatkowymi w miesiącu, za który należności te są wymagane, jeśli składki te zostaną opłacone w terminie wynikającym z odrębnych przepisów. Zmiana ta wymusza poinformowanie służb księgowych o zmianie momentu uznania zapłaconych składek z wymienionych tytułów za koszty podatkowe, a w niektórych przypadkach może wystąpić konieczność zmian w systemach księgowych.
Podatek dochodów przedsiębiorstw społecznych — zwolnienie
Przedsiębiorstwo społeczne integrujące społecznie i aktywizujące zawodowo osoby zagrożone wykluczeniem społecznym (m.in. niepełnosprawnych, bezrobotnych, uchodźców czy byłych więźniów) od nowego roku będą mogły skorzystać ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie dochodów wydatkowane w roku podatkowym na cele związane z reintegracją społeczną i zawodową swoich pracowników, w części niezaliczonej do kosztów uzyskania przychodów. Samo uzyskanie statusu przedsiębiorstwa społecznego wymaga spełnienia odpowiednich przesłanek i złożenie wniosku do wojewody.
Podatek od przerzuconych dochodów
W przypadku transakcji z podmiotami powiązanymi niebędącymi polskimi rezydentami, koszty z tytułu usług wskazanych w ustawie o CIT obejmie podatek od przerzuconych dochodów, chyba że podatnik udowodni, że nie zachodzi jeden z warunków wyłączających opodatkowanie. Aby wyłączyć wskazane w przepisach wydatki z podstawy opodatkowania będzie musiał udowodnić szereg okoliczności. Nowe przepisy ułatwiają pracę organom podatkowym, jednak obciążają dodatkowymi obowiązkami podatnika, co może wymagać profesjonalnego wsparcia
Minimalny podatek dochodowy – ustalenie podstawy, rozszerzenie katalogu wyłączeń z podatku minimalnego i zawieszenie obowiązku zapłaty
Zmianie ulegnie metodologia wyliczania wskaźnika rentowności przedsiębiorstwa (np. wyłączenie wartości podatku akcyzowego) — wskaźnik ten będzie wynosił 23%. Dlatego też, podatnicy powinni ponownie zweryfikować, czy będą objęci tym podatkiem.
Przewidziano także drugą metodę ustalania podstawy opodatkowania ze stawką podatku 10%. Wyboru metody podatnik dokonuje w zeznaniu CIT-8, jednak z uwagi na zwolnienie z opodatkowania tym podatkiem od 1 stycznia 2022 do 31 grudnia 2023 r. wybór metody może nastąpić dopiero w zeznaniu składanym za rok 2024, jednak od 1 stycznia rozszerza się katalog wyłączeń z tego podatku, m.in. o spółki komunalne czy małych podatników.
Polskie spółki holdingowe (PSH)
1 stycznia wejdą w życie przepisy umożliwiające prostej spółce akcyjnej działać jako spółka holdingowa. Nowelizacja przewiduje także dla krajowej spółki zależnej działającej w ramach polskiej spółki holdingowej możliwość korzystania ze zwolnienia podatkowego dla SSE lub PSI. Wydłużony z roku do 2 lat zostanie także okres nieprzerwanego posiadania przez spółkę holdingową udziałów/akcji spółki zależnej.
3. CIT/PIT
Amortyzacja nieruchomości mieszkalnych
1 stycznia znika prawo dokonywania odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej budynków i lokali mieszkalnych wybudowanych przed 1 stycznia 2022 r., a także zaliczania ich do kosztów uzyskania przychodów. Niezamortyzowaną wartość budynków i lokali mieszkalnych będzie można jedynie uznać za koszt zbycia tych budynków na rzecz podmiotu trzeciego.
Jednorazowa amortyzacja ŚT
Od 2023 r. tzw. mali podatnicy i podatnicy rozpoczynający prowadzenie działalności gospodarczej będą mogli dokonywać jednorazowych odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych w wyższej wysokości, tj. 241 000 zł.
Ulga na złe długi
W zakresie dochodów uzyskanych od stycznia 2023 r. podatnicy CIT i PIT korzystający z tzw. ulgi na złe długi nie będą już musieli wykazywać w zeznaniu podatkowym wierzytelności lub zobowiązania, z którymi związane są zwiększenia lub zmniejszenia. Choć nie będzie trzeba składać załącznika do zeznania podatkowego, to podatnik i tak będzie musiał udowodnić wysokość wierzytelności i długów wpływających na podstawę opodatkowania.
Ulga na robotyzację
1 lutego 2023 r. wchodzi w życie zmiana powodująca, iż odliczeniu nie będą już podlegać wydatki związane z:
— wydobywaniem, przetwarzaniem, dystrybucją, składowaniem lub spalaniem paliw kopalnianych,
— działalnością składowisk odpadów, spalarni odpadów i instalacji do mechaniczno-biologicznego przetwarzania niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych
4. Podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT)
Ograniczenie ulgi na zabytki
Wraz ze zmianą podatnicy utracą możliwość rozliczania w ramach tej ulgi wydatków, które ponieśli na odpłatne nabycie zabytku lub udziału w prawie własności. Przed skorzystaniem z ulgi będzie wymagane uzyskanie potwierdzenia wojewódzkiego konserwatora zabytków, że prace konserwatorskie wykonano. Odliczenie będzie zatem możliwe dopiero w zeznaniu składanym po uzyskaniu zaświadczenia, a nie w roku dokonywania prac. Wydatki na nabycie oraz prace konserwatorskie poczynione jeszcze w 2022 r. będą mogły być rozliczone na obecnych zasadach.
Brak konieczności doliczania dochodów małoletnich dzieci do dochodów rodziców
Od 1 stycznia rodzice nie będą musieli w rozliczeniu rocznym doliczać do własnych dochodów rent otrzymywanych przez ich małoletnie dzieci, co pozwoli skorzystać z osobnej kwoty wolnej od podatku (30 000 zł).
Zmiany w zasadach stosowania przez płatników kwoty wolnej od podatku
W wyniku zmiany po spełnieniu odpowiednich warunków podatnik uzyskujący przychody u wielu płatników będzie mógł wskazać maksymalnie trzech konkretnych płatników, którzy będą mogli zastosować kwotę zmniejszającą podatek. Również zleceniodawca i pozostali płatnicy, a pod pewnymi warunkami także osoby samodzielnie wpłacające zaliczki na podatek dochodowy będą mogli stosować 1/12 kwoty zmniejszającej podatek. Zmiany te wiążą się z odmiennym składaniem oświadczenia PIT-2 i będą wymagać odpowiedniej wiedzy u pracowników odpowiedzialnych za pobór zaliczek na podatek dochodowy oraz podatników samodzielnie obliczających zaliczki, a także zaktualizowanego oprogramowania obsługującego.
Zmiany w ryczałcie od przychodów ewidencjonowanych, najem prywatny
Nowy rok przyniesie wyższe limity uprawniające do korzystania z opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Obejmie to podatników, których przychody w 2022 r. nie przekroczą kwoty 9 654 400 zł. Będzie też możliwość kwartalnego obliczania ryczałtu przez podatników, których przychody nie przekroczą kwoty 9 654 400 zł w roku 2022. Wybór tego sposobu rozliczania będzie wymagał zawiadomienia właściwego naczelnika urzędu skarbowego. Skróceniu ulegnie termin na wpłatę ryczałtu należnego za grudzień/ostatni kwartał i będzie on taki, jak w przypadku podatników obowiązanych do obliczania i wpłacania zaliczek miesięcznych/kwartalnych na PIT do 20 stycznia roku następującego po roku podatkowym. Termin ten zacznie obowiązywać w przypadku ryczałtu należnego za grudzień/czwarty kwartał 2023 r. Z uwagi na zmianę terminu składania zeznań PIT-28 oraz PIT-28S z końca lutego następnego roku na 30 kwietnia następnego roku i objęcie nim zeznań za 2022 r., przepisami przejściowymi uregulowano termin wpłaty ryczałtu należnego za grudzień/czwarty kwartał 2022 r. — będzie to koniec lutego 2023 r.
Warto zwrócić uwagę, iż od 2023 r. jedyną formą opodatkowania najmu prywatnego będzie właśnie ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. W przypadku przychodu w wysokości do 100 000 zł obowiązywać będzie stawka 8,5%, a od nadwyżki 12,5%.
5. Akcyza
Hybrydy z wtyczką — dłuższe zwolnienie
Do 2029 r. przedłużono zwolnienie od akcyzy dla pojazdów hybrydowych zasilanych energią pochodzącą z zewnątrz (pojazdy „z wtyczką”) o pojemności silnika spalinowego do 2000 cm³.
Alkohole i wyroby do palenia – nowe stawki, brak certyfikatu, mali producenci, definicja płynu do e-papierosów
Od 1 stycznia wchodzą w życie nowe, wyższe stawki akcyzy na alkohole, wyroby tytoniowe, susz tytoniowy i wyroby nowatorskie. Wymusza to na podatnikach ponowne przeliczenie wysokości posiadanych zabezpieczeń akcyzowych, ponieważ gdy okaże się ono zbyt niskie, należy złożyć odpowiedni wniosek do naczelnika urzędu skarbowego o dokonanie zmian w tym zakresie i ewentualnie dopłacić brakującą kwoty zabezpieczenia, aby nie doszło do czasowego zablokowania działalność z powodu braku odpowiedniego zabezpieczenia akcyzowego.
Od stycznia krajowi, mali producenci wyrobów alkoholowych nie będą już musieli uzyskiwać tzw. certyfikatów małego producenta by korzystać na terenie kraju z preferencyjnych stawek akcyzy, tj. stawek niższych. Jednak dokonanie dostawy wewnątrzwspólnotowej do kraju stosującego preferencyjne stawki akcyzy dla małych producentów nadal będzie wymagało wystąpienia do właściwego naczelnika urzędu skarbowego o wydanie takiego certyfikatu.
Wprowadza się także nową definicję płynu do papierosów elektronicznych — przesądzać będzie jego zasadniczy charakter, skład i właściwości fizykochemiczne bez względu na miejsce sprzedaży bądź oferowania. U podmiotów dotychczas produkujących takie produkty może to wymagać dokonania rejestracji w CRPA, wystąpienia o zezwolenie na prowadzenie składu podatkowego, założenia ewidencji akcyzowych, sporządzenia spisu wyrobów bez ważnych banderol, czy wystąpienia o banderole podatkowe i/lub legalizacyjne.
6. Ordynacja podatkowa
1,5% na OPP, transakcje kontrolowane
Z 1% do 1,5% zostanie zwiększona kwota PIT, którą podatnicy będą mogli przekazać w zeznaniu rocznym na rzecz organizacji pożytku publicznego.
W Ordynacji podatkowej wprowadzono wyjątek, zgodnie z którym podmiot w przypadku transakcji kontrolowanych z tzw. rajami podatkowymi będzie zobowiązany, po spełnieniu wskazanych warunków do złożenia informacji ORD-U oraz informacji TPR.
Wprowadzone zmiany dotyczą podmiotów, które dokonują transakcji z podmiotami powiązanymi położonymi w tzw. rajach podatkowych. Złożenie informacji o cenach transferowych (TPR) nie będzie zwalniało z obowiązku składania informacji ORD-U, czyli informacji o umowach zawartych z nierezydentami.
7. Rachunkowość
Obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych — wyższy limit
Podwyższeniu ulega również kwota limitu przychodów wyrażona w złotych zobowiązująca do prowadzenia ksiąg rachunkowych. Limit dla przychodów osiągniętych w 2022 r., którego przekroczenie obliguje podmioty prowadzące działalność we wskazanych w ustawie formach do prowadzenia ksiąg rachunkowych od stycznia 2023 roku wyniesie 9 654 400 zł (2 000 000 euro).
Sprawozdanie finansowe za rok 2022 r.
Z uwagi na zmianę kwoty granicznej sumy aktywów oraz przychodów netto wyrażonej w złotych polskich obowiązkowemu badaniu sprawozdań finansowych za 2022 r. podlegają proste spółki akcyjne, spółki z o.o., spółki jawne, partnerskie, komandytowe, cywilne oraz przedsiębiorstwa osób fizycznych, jeśli w 2021 r. spełniły co najmniej dwa z trzech wskazanych warunków:
— średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło co najmniej 50 osób,
— suma aktywów bilansu na koniec 2021 r. wynosiła co najmniej 11 498 500 zł (równowartość co najmniej 2 500 000 euro według kursu z 31 grudnia 2021 r., 1 euro = 4,5994 zł/euro),
— przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych za 2021 r. stanowiły co najmniej 22 997 000 zł (równowartość co najmniej 5 000 000 euro według powyższego kursu waluty).