Przełom roku 2015 i 2016 stanowił okres bardzo burzliwy dla polskiego systemu prawnego. Nowelizacje nie ominęły także przepisów prawa podatkowego. Warto więc w tym miejscu dokonać krótkiego podsumowania najważniejszych zmian, jakie wraz z nadejściem 2016 roku nastąpiły w najważniejszych ustawach podatkowych. W serii artykułów zaprezentujemy najważniejsze zmiany wprowadzone do ustaw podatkowych na przełomie roku.

Ordynacja podatkowa

1) Wprowadzenie zasady „w razie wątpliwości na korzyść podatnika”. Zgodnie z założeniami twórców ustawy nowelizującej, „wprowadzenie przedmiotowej zasady zwiększy ochronę praw podatnika przede wszystkim w zakresie wykładni prawa poprzez ograniczenie negatywnych skutków nieprecyzyjnego formułowania przepisów przez ustawodawcę”. Jednocześnie jednak komentatorzy zastrzegają, że „zasady in dubio pro tributario nie należy odczytywać jako nakazu skierowanego do organów podatkowych, by od chwili wejścia w życie tego przepisu zaczęły działać antyfiskalnie”.

2) Zachowanie terminu nie tylko przez nadanie przesyłki na Poczcie Polskiej. Zmiany w art. 12 § 6 Ordynacji Podatkowej wprowadzają zapis, zgodnie z którym obowiązujący podatnika termin dokonania określonej czynności podatkowej będzie uznawany za zachowany również w przypadku, gdy odpowiednie pismo zostanie nadane w placówce pocztowej operatora świadczącego pocztowe usługi powszechne w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej lub otrzymane przez polską placówkę pocztową operatora wyznaczonego po nadaniu w państwie spoza Unii Europejskiej.

3) Podniesienie wartości kwoty, której przekroczenie obliguje organ podatkowy do wezwania podatnika do dokonania korekty. Zgonie z nowym brzmieniem art. 274 § 1 Ordynacji podatkowej, w razie stwierdzenia, że złożona przez podatnika deklaracja podatkowa zawiera błędy rachunkowe, oczywiste omyłki lub że wypełniono ją niezgodnie z zaleceniami, organ podatkowy obowiązany będzie sam dokonać korekty, jeżeli zmiana wysokości zobowiązania podatkowego, kwoty nadpłaty, kwoty zwrotu podatku albo kwoty nadwyżki podatku do przeniesienia lub wysokości straty w wyniku tej korekty nie przekracza kwoty 5000 zł. (Ordynacja przewidywała dotychczas kwotę graniczną w wysokości 1000zł) wskazana regulacja powinna więc wpłynąć korzystnie na sytuację podatkową podatników.

4) Konieczność dokonywania tłumaczenia na własny koszt obcojęzycznych dokumentacji przedkładanych organowi podatkowemu. Zgodnie z treścią nowego art. 189 § 3 Ordynacji podatkowej, w przypadku przedłożenia organowi podatkowemu przez stronę postępowania dokumentacji sporządzonej w języku obcym, organ będzie mógł żądać przedstawienia również jej tłumaczenia na język polski. Warto podkreślić również, iż tłumaczenia dokumentów strona będzie zobowiązana sporządzić na własny koszt.

5) W przypadku zawieszenia działalności gospodarczej kontrola bez zawiadomienia. Zgodnie z treścią nowego art. 282c § 1 pkt 1 lit. i, organy podatkowe nie będą musiały informować o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej w przypadku, gdy kontrola ma charakter doraźny dotyczący sprawdzenia zachowania warunków zawieszenia działalności gospodarczej.

6) Zmiany w zakresie interpretacji indywidualnych. Ustawa nowelizująca Ordynacje podatkową wprowadza również zmiany dotyczące interpretacji indywidualnych wydawanych przez Ministra Finansów. Nowe uregulowania Ordynacji podatkowej przewidują wzrost znaczenia interpretacji ogólnych dla sytuacji podatkowej indywidualnych podatników (organy będą mogły odmówić wydania interpretacji indywidualnej, gdy do prezentowanego przez podatnika stanu faktycznego znajdzie zastosowanie interpretacja ogólna). Ustawodawca poszerzył także zakres podmiotowy wnioskodawców, który będą mogli wystąpić o wydanie interpretacji indywidualnej – nowe przepisy przewidują taką możliwość dla podmiotów uczestniczącym w tym samym stanie faktycznym (tzw. wniosek wspólny) oraz dla zamawiającego w rozumieniu ustawy Prawo zamówień publicznych. Warto wspomnieć także o przewidywanych ułatwieniach dla podatnika w procedurze wydawania interpretacji – obecnie wnioskodawca będzie bowiem mógł w każdym czasie wystąpić z żądaniem poinformowania do telefonicznie albo za pomocą środków komunikacji elektronicznej o dacie wydania interpretacji indywidualnej oraz o zawartej w niej ocenie jego stanowiska albo o innym sposobie rozstrzygnięcia sprawy.

7) Zmiany w zakresie cen transferowych. Ustawa nowelizująca przepisy Ordynacji podatkowej wprowadza również zmiany donoszące się do regulacji dotyczących cen transferowych. W związku ze zmianami przepisów od dnia 1 stycznia 2016 roku w Ordynacji podatkowej funkcjonować będą trzy typy wniosków dotyczących cen transferowych:
o Wniosek o zawarcie porozumienia
o Wniosek o zawarcie porozumienia o podziale kosztów
o Wniosek o odnowienie decyzji w sprawie porozumienia

8) Nowe stawki odsetek za zwłokę. Ustawa nowelizująca wprowadza dwie nowe stawki odsetek za zwłokę w zapłacie należności wynikających z przepisów podatkowych: stawkę obniżoną, której wysokość będzie wynosić 50% standardowej stawki odsetek za zwłokę, przewidzianej w Ordynacji podatkowej, oraz stawkę podwyższoną, o wartości 150% standardowej stawki odsetek za zwłokę.

9) Możliwość zapłaty podatku innym niż polecenie przelewu instrumentem płatniczym, możliwość zapłaty podatku przez osoby trzecie. Ustawa nowelizująca w art. 60 Ordynacji podatkowej przewiduje możliwość dokonywania zapłaty podatku przy użyciu innego niż przelew płatniczy instrumentu finansowego (m. in. kartą płatniczą). Warto w tym miejscu zaznaczyć, iż zgodnie z nowymi przepisami koszty opłat i prowizji związanych z zapłatą tego typu ponosi podatnik. Podatnik nie będzie musiał także osobiście dokonywać zapłaty swojej należności podatkowej. W jego imieniu podatek będzie mógł zapłacić także:
– Małżonek podatnika, jego zstępny, wstępny, pasierb, rodzeństwo, ojczym i macocha;
w przypadku tej grupy brak jakichkolwiek ograniczeń kwotowych
– inny podmiot, w przypadku gdy kwota podatku nie przekracza 1000 zł.
– aktualny właściciel przedmiotu hipoteki przymusowej lub zastawu skarbowego, jeżeli podatek zabezpieczony jest hipoteką przymusową lub zastawem skarbowym;

10) Wygaśnięcie decyzji o rozłożeniu zaległości podatkowej na raty w przypadku nieuiszczania płatności. W przypadku rozłożenia na raty zaległości podatkowej, niedotrzymanie terminu płatności trzech kolejnych rat spowoduje automatyczne wygaśnięcie decyzji o rozłożeniu na raty w zakresie wszystkich niezapłaconych rat.